Turizm iqtisodiyoti va menegmenti

5.2. Турларни ташкил қилиш босқичлари ва “Пекиж - тур” тўғрисида тушунча
Йўналишларнинг ҳозирги вақтгача аниқланган турларига олимлар томонидан қуйидагича таърифлар берилган. Туристик йўналиш - туристларни маълум ватқ ичида бориб келадиган шаҳарлар ва жойлар, кўриб келадиган тадбирлар, барча хизматларини ўз ичига оладиган йўлини ифодалайди. Йўналишда бошланиш ва тамом бўлиш вақти, хизматлар сони ва сифати, қиймати, транспорт турлари ҳужжатда кўрсатилади. Йўналишлар ўз хусусиятига кўра бир неча турга бўлинади: айланма, тури йўналиш, дам олиш кунларидаги йўналишлар ва бошқалар.
Тур (йўналиш) - туристик йўналишлар тўғрисида барча маълумотларни ўз ичига оладиган ҳужжатлар йиғиндисига айтилади. Бу ҳужжатларга йўналиш дастури, у тўғрисида қисқача маълумот, кўрсатиладиган хизматлар сони ва улар баҳосини ифодаловчи кўрсаткичга айтилади.
“Пекиж тур” - туристик йўналишлар тўғрисидаги барча кўрсаткичларни ифодаловчи ҳужжат ҳисобланади: томоша қилинадиган жойларнинг қисача тарихи ва расмлари, давлат тўрисида қисача ахборот, йўналиш давоми, хизматлар тури ва қийматини умумий қилиб ифодаловчи ҳужжатга пекиж- тур дейилади. Бу ҳужжатни анча яхши ва қизиқарли чиқаришса, шунча туристларни жалб қилиши мумкин. Яхши турмаҳсулот бўлиши мумкин. Лекин “тур” яхши ишланмаса туристлар ҳам келиши мумкин. Турист бир неча давлатларда, шаҳарларда, вилоятларда бўлиши мумкин ва тур қиймати, уларнинг ҳаммасига кетадиган харажатларни ҳисобга олади. Пекиж тур туристик йўналишни ташкил қилиш мақсадида тузилган, туристларга керак бўлган асосий ҳужжатларга айтқилади. Асосий тур ҳужжатларга қуйидагилар киради:
- шартномага асосан тузилган хизматлар турлари;
- дастур ва умумий хизматлар турлари;
- қисача хизматлар тўғрисида умумий маълумот;
- транспорт турлари, уларнинг сифати;
- кўрадиган жойлар тўғрисида тарихий маълумотлар;
- турадиган Меҳмонхона ва овқатланиш жойлари.


Назорат саволлари
1. Туристик йўналишларнинг шаклланиш омиллари нима?
2. Туристик йўналишларнинг ижтимоий ва иқтисодий ўсишига таъсир қилувчи омиллар нима?
3. “Пекиж-тур” нима?
3. Туристик йўналиш нима?
4. Асосий тур ҳужжатларига нималар киради.
5. Туристик йўналиш турларини изоҳланг.
6. Ваучер нима?
7. Туризмда айланма йўналиш қандай амалга оширилади?
8. Жон А.Томаснинг таклифига асосан неча саёҳат йўналишларининг мотивлари мавжуд?
9. Таълим ва маданиятга алоқадор йўналиш мотивларини изокланг?
10. Туризмда транзит йўналиш нима?