Vositachilik xizmatlaridan olingan daromadlar hisobi.
Vositachilik xizmatlari ko’rsatuvchi korxonalarining daromadlarining asosiy xususiyati bu vositachilik korxonasi va ishlab chiqaruvchi korxona o’rtasidagi vositachilik shartnomasiga asosan vositachilik-savdo korxonalarida sotilgan tovarlar qiymatiga nisbatan foizlarda belgilanishi hisoblanadi.
Vositachilik xizmatlari ko’rsatuvchi korxonalarining daromadlari quyidagi guruhlarga ajratishimiz mumkin:
Asosiy faoliyatdan daromadlar;
Asosiy faoliyatning boshqa daromadlari;
Moliyaviy foaliyatdan daromadlar;
Favqulotda daromadlar.
Vositachilik xizmatlari ko’rsatuvchi korxonalarining asosiy faoliyatidan daromadlari 9030 –schyot kreditida hisobga olinadi va har oy 9910-schyot bilan yopiladi. Yuqoridagi misolda vositachilik shartnomasida sotilgan mahsulotning 15 % ni daromad sifatida ko’rsatilgan bo’lsa quyidagi buxgalteriya yozuvi beriladi:
Dt 4010 Kt 9030 3000000
Pul kelib tushganda:
Dt 5110 Kt 4010 3000000
Asosiy faoliyatning boshqa daromadlari to‘g‘risidagi axborotlarni umumlashtirish quyidagi schyotlarda amalga oshiriladi:
9310 “Asosiy vositalarning chiqib ketishidan foyda”;
9320 “Boshqa aktivlarning chiqib ketishidan foyda”;
9330 “Undirilgan jarima, penya va ustamalar”;
9340 “O‘tgan yillar foydalari”;
9350 “Operativ ijaradan daromadlar”;
9360 “Kreditor va deponent qarzlarni hisobdan chiqarishdan daromadlar”;
9370 “Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklar daromadlari”;
9380 “Tekin qaytarilmaydigan moliyaviy yordam”;
9390 “Boshqa operatsion daromadlar”.
Hisobot davrining oxirida asosiy vositalarning chiqib ketishidan foyda summasi 9310 “Asosiy vositalarning chiqib ketishidan foyda” schyotining kreditida 9210 “Asosiy vositalarning chiqib ketishi” schyoti bilan bog‘langan holda aks ettiriladi.
Hisobot davrining oxirida boshqa aktivlarning chiqib ketishidan foyda summasi 9320 “Boshqa aktivlarning chiqib ketishidan foyda” schyotining kreditida 9220 “Boshqa aktivlarning chiqib ketishi” schyoti bilan bog‘langan holda aks ettiriladi.
Xo‘jalik shartnomalarining shartlarini buzganliklari uchun qarzdorlardan undirilgan jarimalar, penya, ustamalar va boshqa jarima turlari, shuningdek etkazilgan zararlarni qoplash bo‘yicha daromadlar 9330 “Undirilgan jarima, penya va ustamalar” schyotining kreditida pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlar yoki olinadigan schyotlar bilan bog‘langan holda aks ettiriladi.
Hisobot davrida aniqlangan o‘tgan yillar foydalari 9340 “O‘tgan yillar foydalari” schyotining kreditida pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlar yoki tegishli olinadigan schyotlarning debeti bilan bog‘langan holda aks ettiriladi.
Mulkni operativ ijaraga berishdan daromadlar 9350 “Operativ ijaradan daromadlar” schyotining kreditida 4820 “Operativ ijara bo‘yicha olinadigan to‘lovlar” schyoti bilan bog‘langan holda aks ettiriladi.
Da’vo muddati o‘tib ketgan kreditor va deponent qarzlarni hisobdan chiqarishdan daromadlar 9360 “Kreditor va deponent qarzlarni hisobdan chiqarishdan daromadlar” schyotining kreditida kreditor va deponent qarzlarni hisobga oluvchi schyotlar bilan bog‘langan holda aks ettiriladi.
9370 “Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklar daromadlari” schyotida xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklar tomonidan mahsulot ishlab chiqarish, ishlar bajarish va xizmatlar ko‘rsatish bilan bog‘liq bo‘lmagan boshqa daromadlar hisobga olinadi.
Pul mablag‘lari va pul ekvivalentlari ko‘rinishida tekinga olingan daromadlar 9380 “Tekin qaytarilmaydigan moliyaviy yordam” schyotining kreditida pul mablag‘lari va pul ekvivalentlarini hisobga oluvchi schyotlar bilan bog‘langan holda aks ettiriladi.
Boshqa operatsion faoliyatdan olingan daromadlar 9390 “Boshqa operatsion daromadlar” schyotining kreditida pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlar yoki olinadigan schyotlar bilan bog‘langan holda aks ettiriladi.
Asosiy faoliyatning boshqa daromadlarini hisobga oluvchi schyotlar (9300)ning bog‘lanishi:
