Turistik tashkilotlar va ular faoliyatining tashkiliy-huquqiy asoslari

Dehqon va buyum bozorlarida xarajatlar hisobi.

Respublikamizda bozorlar xarajatlarining turlari, tarkibi, moddalari, ularni hisobga olish tartibi bo‘yicha alohida maxsus me’yoriy hujjat qabul qilinmagan. Barcha bozorlar boshqa yuridik shaxslar singari o‘z xarajatlarini guruhlash va hisobga olishda yuqorida nomlari zikr etilgan me’yoriy hujjatlarga asoslanishlari lozim.. Ushbu me’yoriy hujjatlarga muvofiq bozorlarning barcha xarajatlari quyidagi oltita guruhga bo‘lingan holda hisobga olinishi kerak. Bular:
1.Xizmatlar tannarxiga kiradigan xarajatlar (2010 schyot);
2.Davr xarajatlari (9410,9420,9430) schyotlar)
3.Moliyaviy faoliyatga doir xarajatlar (9600 schyot);
4.Favqulotdagi zararlar (9720 schyot);
5. Kelgusi davr xarajatlari (3100 schyot);
6. Muddati uzaytirilgan xarajatlar (0900,3200 schyotlar).
Ushbu schyotlardan birinchi to‘rttasi «Moliyaviy natijalar to‘g‘risida hisobot» (2-shakl)da aks ettiriladigan vaqtinchalik schyotlar, qolgan ikkitasi esa buxgalteriya balansida aks ettiriladigan doimiy schyotlardir. Ushbu schyotlarni yuritish tartibi, ular bo‘yicha schyotlar korrespondnesiyasi 21-son BHMSda atroflicha berilgan. Shu bois ham quyida bozorlar xususiyatlaridan kelib chiqib ularda ayrim xarajat guruhlarining tarkibi va hisobiga qisqacha to‘xtalamiz.
Yuqorida nomlari zikr etilgan xarajat guruhlaridan birinchi guruhga kiruvchi xarajatlarni aniqlashda hozirgi kunda yaxlit yondashish mavjud emas. Ayrim bozorlar ularni 2010 «Asosiy ishlab chiqarish» schyotida olib borsalar, ayrimlar umuman ushbu schyotni ishlatmaydilar, uning o‘rniga xizmatlarga doir xarajatlarni 9410 «Sotish xarajatlari» schyotida olib bormoqdalar.
Bozorlar xizmat ko‘rsatuvchi tarmoqqa kiradi. Shu bois ham ularda xizmatlarga doir xarajatlarni 2010 «Asosiy ishlab chiqarish» schyotida olib borilishi to‘g‘riroqdir.
Ushbu schyotda hisobi olib boriladigan xarajat moddalariga ««Mahsulot (ish, xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish xarajatlarining tarkibi va moliyaviy natijalarni shakllantirish to‘g‘risida Nizom»ga muvofiq quyidagilarni kiritish maqsadga muvofiq:

№