Turistik tashkilotlar va ular faoliyatining tashkiliy-huquqiy asoslari

Kiyim-kechaklarni tikish xizmatlarini ko‘rsatuvchi sub’yektlarda daromadlar hisobi.

Kiyim-kechaklarni tikish xizmatlarini ko‘rsatuvchi sub’yektlarda xarajatlar hisobi.

Sug‘urta xizmatlarini ko‘rsatuvchi sub’yektlar va ular faoliyatining tashkiliy-huquqiy asoslari.

35. 
    Sug‘urta xizmatlaridan olingan daromadlar hisobi.
    

Sug’urta tashkilotlarining daromadlari quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:
1.Sug’urta faoliyatidan daromadlar
2. Sug’urta faoliyatidan olingan boshqa daromadlar
3. Sug’urta faoliyati bilan bog’liq bo’lmagan faoliyatdan olinadigan daromadlar.

36. 
    Sug‘urta xizmatlariga doir xarajatlar hisobi va ular tannarxini kalkulyatsiya qilish tartibi.
    

37. 
    Sug‘urta xizmatlariga doir hisob-kitoblar va soliq to‘lovlarining hisobi.
    
38. 
    Vositachilik xizmatlarini ko‘rsatuvchi sub’yektlar va ular faoliyatining tashkiliy-huquqiy asoslari.
    

Vositachilik bozor iqtisodiyoti sharoitida tadbirkorlik bir turi hisoblanadi. Ushbu xizmat turning asosiy faoliyati savdo-vositachilik faoliyati, tovar va xizmatlarni sotish yoki sotilishiga koʻmaqlashishda ishtirok etish hisoblanadi. faoliyatining asosiy yoʻnalishi — tovar va xizmatlarni ishlab chiqaruvchilardan isteʼmolchilargacha yetkazib berish—muomala soxasi hisoblanadi. Mehnat taqsimoti natijasida v ositachlik faoliyati alohida iqtisodiy yoʻnalish sifatida shakllangan. Vositachlik ixtisoslashgan keng soha boʻlib, bugungi kunda uning asosiy yoʻnalishlariga savdo-vositachilik va reklama faoliyati kiradi. Savdo-vositachilik faoliyati universal va ixtisoslashgan, ulgurji va chakana savdo turlaridan iborat. Reklama faoliyati ham vositachlikning ajralmas bir boʻlagi boʻlib, tovarlar xizmatlar savdosini ragʻbatlashtirishga yoʻnaltirilgan faoliyat sohasini tashkil etadi. Reklama isteʼmolchilar uchun tovar va xizmatlar toʻgʻrisida oshqora axborot yetkazadi va ularning sotilishini faollashtiradi.
Vositachi — tovar (xizmat)lar ishlab chiqaruvchilar bilan isteʼmol etuvchi (sotuvchi va haridor)lar oʻrtasida aloqalar oʻrnatish, shartnomalar, kontraktlar tuzishda yordam koʻrsatuvchi shaxs, firma, tashkilot. Vositachi vazifasini bajaruvchilar xizmat doirasiga koʻra agent, broker, diler, makler, komissioner deb ataladi.
Vositachilik xizmatlari shartnomalar asosida amalga oshiriladi. Vositachilik SHartnomasi – bir taraf (vositachi) ikkinchi tarafning (komitent) topshirig‘i bo‘yicha va uning hisobidan bir yoki bir necha bitimni haq evaziga tuzish majburiyati haqida shartnoma. Vositachilik SHartnomasi yozma ravishda tuzilishi shart. Vositachi tomonidan uchinchi shaxs bilan tuzilgan bitim bo‘yicha, garchi bitimda komitentning nomi tilga olingan yoki u bitimni bajarish bo‘yicha uchinchi shaxs bilan bevosita munosabatlarga kirishgan bo‘lsa–da, vositachi huquqlarga ega bo‘ladi va zimmasiga majburiyat oladi. Vositachilik SHartnomasi muayyan muddatga yoki amal qilish muddati ko‘rsatilmagan, qaysi hududda bajarilishi ko‘rsatilgan yoki ko‘rsatilmagan holda, komitent vositachiga topshirgan komitentning manfaatlarini ko‘zlab va uning hisobidan bitim tuzish huquqini uchinchi shaxslarga bermaslik haqida majburiyat olgan yoki bunday majburiyatni olmagan, vositachilik narsasi bo‘lgan tovarlarning assortimenti xususida shartlar qo‘yilgan yoki qo‘yilmagan holda tuzilishi mumkin.
Vositachilik SHartnomasi quyidagilarni nazarda tutadi:

• 
  vositachilik haqi;
  
• 
  vositachilik topshirig‘ini bajarish, qo‘shimcha vositachilik;
  
• 
  vositachi sotadigan mol-mulkning bahosi;
  
• 
  komitentning ko‘rsatmalaridan chetga chiqish, vositachilik narsasi hisoblangan ashyolarga bo‘lgan huquq;
  
• 
  komitentning mol-mulki yo‘qolganligi, etishmasligi yoki shikastlanganligi uchun vositachining javobgarligi;
  
• 
  komitentning vositachilik shartnomasi bo‘yicha ijroni qabul qilishi, vositachilik topshirig‘ini bajarish uchun qilingan xarajatlarni qoplash, shartnomani bekor qilish kabi holatlar.
  

Komitent vositachiga haq to‘lashi, vositachi bitimning uchinchi shaxs tomonidan bajarilishi uchun kafolatni o‘z zimmasiga olgan (delkredere) hollarda esa shartnomada belgilangan miqdorda qo‘shimcha haq ham to‘lashi shart. Vositachi sotadigan mol-mulkning bahosi, agar qonun hujjatlarida yoki shartnomada boshqacha tartib nazarda tutilmagan bo‘lsa, komitent bilankelishilgan holda belgilanadi. Komitentdan vositachiga o‘tgan yoki vositachi komitent hisobidan sotib olgan ashyolar komitentning mulki bo‘ladi. Vositachi o‘z ixtiyoridagi komitent mol-mulkining yo‘qolishiga, etishmasligiga yoki shikastlanishiga olib kelgan har qanday kamchilik uchun komitent oldida javobgar bo‘ladi. Vositachilik shartnomasi: komitent shartnomani bajarishdan bosh tortganligi; vositachi shartnomani bajarishdan bosh tortganligi; vositachi vafot etganligi, u muomalaga layoqatsiz, layoqati cheklangan, bedarak yo‘qolgan yoki nochor deb topilganligi oqibatida bekor qilinadi. Vositachilik SHartnomasi bilanbog‘liq huquqiy qoidalar FKda o‘z ifodasini topgan.
Vositachlik korxonalari qonunlar bilan belgilangan xohlagan tarzda tuzilishi mumkin. Mulkiy shakli va maqomiga ko’ra vositachilik xizmatlari korxonalari quyidagicha tashkil etilishi mumkin

39.