Turistik tashkilotlar va ular faoliyatining tashkiliy-huquqiy asoslari

Vositachilik xizmatlariga doir hisob-kitoblar va soliq to‘lovlarining hisobi.

Vositachilik xizmatlari ko’rsatuvchi korxonalarining asosiy hisob-kitoblari ishlab chiqaruvchi korxonalar bilan, xodimlar bilan, taminotchilar bilan, soliq organlari bilan va boshqalar bilan olib boriladi.
Savdo-vositachilik xizmatlarini ko’rsatuvchi subyetklarda hisob-kitoblarning asosiy xususiyati ishlab chiqaruvchi korxondan olingan mahsulotga narxiga nisbatan foizda(%) xizmat haqi olishidir.
Moliyaviy natijalarni aniqlash va uning hisobi
Vositachilik xizmatlarini ko’rsatuvchi savdo-vositachilik xizmatlari subyektlarida xizmat haqini aniqlash uchun jami sotilgan mahsulotni shartnomada ko’rsatilgan foiz summasiga ko’paytirish bilan aniqlanadi:
SMN%=YaT*F/100
Bu yerda: YaT- yalpi tushum;
F-Shartnomada ko’rsatilgan foiz;
SMN%- sotilgan mahsulotga nisbatan xizmat haqi.
Misol uchun yuqorida keltrilgan misoldan xizmat haqini aniqlaymiz:
SMN%=20.000.000*15/100=3.000.000
Savdo-vositachilik xizmatlari korxonasi yagona soliq tulovchisi bo’lsa 33% soliq to’lashi lozim:
Soliq=3.000.000*33%=1.000.000
Dt 9820 Kt 6410 1000000
Dt 6410 Kt 5110 1000000
Yuqoridagi ma’lumotlardan foydalanib “Grand” XK sining moliyaviy natijasini aniqlaymiz:
Sof foyda=3.000.000-1.520.000-1.000.000=480.000
Bunga quyidagi buxgalteriya yozuvlari beriladi:
Dt 9030 Kt 9910 3000000
Dt 9910 Kt 9130 1520000
Dt 9910 Kt 9820 1000000
Dt 9910 Kt 8710 480000
Hisobot shakllari
Vositachilik xizmatlarini ko’rsatuvchi korxonalar barcha yuridik shaxslar singari tashqi axborot foydalanuvchilariga hisobot topshiradilar. Korxona yirik bo’lsa quyidagi hisobot shakllarini topshiradilar:
Buxgalteriya balansi(1-shakl);
Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot(2-shakl);
Pul oqimlari to’g’risidagi hisobot(4-shakl);
Xususiy kapital to’g’risidagi hisobot(5-shakl).
Agar korxona kichik bo’lsa yagona soliq to’lovchi hisoblansa quyidagi hisobotlarni topshiradilar:
Buxgalteriya balansi(1-shakl);
Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot(2-shakl).
Yirik korxonalar har chorakda keyingi oyning 25-sanasidan kechiktirmasdan 1 va 2-shakllarni topshiradilar. 4 va 5-shakllarni esa bir yilda bir marotaba 15-fevralgacha topshiradilar.
Kichik korxonalar esa faqat bir yilda bir marotaba 1 va 2-shakllarni 15-fevraldan kechikmasdan topshiradilar

42.