Tuproqshunoslik va geografiya

QUYI CHAQAR. Tuman markazidan 12 km g’arbda, sh. Hamroev nomli qishloq fuqarolar yig’ini hududida joylashgan. Quyi chaqarliklar asli ko’hna Vardonzening shimoli-sharqidagi hozirgi Chaqar qishlog’idan bo’lganlar. Qishloq aholisi ijtimoiy kelib chiqishiga qarab boylar, xo’jalar, kambag’allar, qorachalarga bo’lingan. 30-yillardan so’ng kichik ko’llar urnida yangi erlar ochilib, qishloq kengaya bordi. Yangi erlarga ko’chib o’tganlar. Qo’lhovli to’pi deb, eski qishlok o’rnidagilar Xo’jalar to’pi deb atalib kelingan. Qishloqda XVIII asrda barpo etilgan masjid mavjud. Masjid uzoq yillar maktab vazifasini o’tagan. Qariyalar masjidni farzandi bo’lmagan shu qishloqlik bir boy bunyod etgani haqida xikoya qildilar. Masjid 50-yillarda usta Boqi Umurov, usta Bahriddinlar tomonidan, 1995 yilda tijoratchi Husniddin Bozorov hisobidan qayta ta’mirlandi. Qishloq hududida Childuxtaron va Bibikabudpo’sh avliyolari bor.
CHUQURAK. Tuman markazidan 9 km g’arbda, Iskogare qishloq fuqarolar yig’ini hududida joylashgan. Chuqurak qishlog’ida navburlar charmgaronlar, folchilar, g’ulomlar, mirzolar singari sulolalar yashaydi.Chuqurak — chuqur ko’l ma’nosida. Bu qishloq atrofidagi qishloqlardan chuqurlikda, pastlikda bo’lganligi uchun shunday deyilgan. Uzbek urug’lari ichida chuqur urug’i ham bor. Ehtimol, Chuqurak toponimi ana shu urug’ nomidan kelib chiqqan bo’lishi ham mumkin. Qishloqda savdo do’koni, madaniy-maishiy xizmat shaxobchalari bor.
CHUQURAK (QUYI CHUQURAK). Tuman markazidan 15 km g’arbda, Iskogare qishloq fuqarolar yig’ini hududida joylashgan. Qishloq aholisi asosan Chuqurak qishlog’idan ko’chib kelganlardan iborat. Kollektivlashtirish davrida Kattabek ko’li botqoqliklarini o’zlashtirish hisobidan ochilgan yangi erlar o’rnida paydo bo’lgan.
SHO’RISTON. Tuman markazidan 15 km janubi-g’arbda, Iskogare qishloq fuqarolar yig’ini hududida joylashgan. Sho’riston — «sho’r bosgan er» ma’nosidan olingan. Qishloq 20-yillarda sho’r erni o’zlashtirish va obodonlashtirish asosida paydo bo’lgan. Sho’ristonliklar asli Ko’hna Vardonzening g’arbiy tomonida yashagan. Qum bosishi oqibatida qishloq aholisi 4 marta ko’chib, yana shu joyga qaytib kelgan. Qishloq aholisining ajdodlari kulolchilik bilan shug’ullanganlar.