«tuproqshunoslik va agrokimyo»

Республикамизда ўғит қўллаш истиқболлари бўйича маълумот.
1. Ўзбекистонда минерал ўғитлар ишлаб чиқариш. (2005 йил)
1.1. Азотли ўғитлар жами: 2294,0 тонна ф.т.
Шундан:
Карбамид - 405,78 тонна
Аммоний нитрат - 1728,91 тонна
Аммоний сульфат - 159,4 тонна
1.2. Фосфорли ўғитлар жами: 544,506 тонна
Шундан:
Аммофос - 313,532 тонна
Суперфосфат – 230,974 тонна
2. Ўзбекистонда талаб этиладиган минерал ўғитлар:
Азотли - 827,4 минг тонна т.э.м.
Фосфорли - 543,8 минг тонна т.э.м.
Калийли - 302,4 минг тонна т.э.м.
Ҳақиқатда ишлаб чиқарилаётган минерал ўғитлар:
Азотли - 521,7 минг тонна
Фосфорли - 162,3 минг тонна
Калийли - 15,3 минг тонна
Самарқанд вилояти бўйича
Азотли - 25883,0 тонна
Фосфорли - 20058,0 тонна
Калийли - 1318,4 тонна
Жами: - 47259,4 тонна
Ҳозирги кунда Ўзбекистонда ва Самарқанд вилоятида тупроқ унумдорлигининг пасайиб кетиши ва берилган ўғитлардан фойдаланмасликнинг бир неча сабаблари мавжуд:
1. Тупроқдан ўсимликлар томонидан олиб чиқиб кетилган озиқа элементларини қайтариш азотда 60 – 70 %, фосфорда 40 – 50 % ва калийли деярли қайтарилмаяпти. Бошқа элементлар, масалан, тупроқларимизга етишмайдиган рух, марганец, бор, молебден ва бошқа микроэлементлар умуман қайтарилмаяпти.
2. Объектив ва субъектив сабабларга кўра тупроққа органик ўғитлар жуда кам берилиши сабабли гумус миқдори камайиб бораяпти ва минерал ўғитлар таркибидан ўсимликларнинг озиқа элементларини ўзлаштириш коэффициенти камайиб кетмоқда.
3. Ишлаб чиқарилаётган фосфорли ўғитлар таркибий жиҳатдан аммафосга қараганда сифатсиз ва улардан ўсимликлар кам фойдаланади.
4. Азотли ўғитларни асосан ғаллага юза сепилиши натижасида азотнинг кўп қисми ювилиши ва ҳавога учиб кетиши натижасида самарадорлиги пасайиб кетмоқда.
5. Ўғитларни қўллашда тупроқ таркибидаги озиқа элементлар миқдори инобатга олинмаслиги натижасида ўғитларни самарадорлиги пасайиб кетмоқда (Агрокимё лабораториялари фаолият кўрсатмаяпти).
6. Янги авлод минерал ўғитлар НКФУ, АФУ ўрганилмасдан, синовдан ўтказилмай ишлаб чиқаришга жорий этилмоқда. Ўғит сифати назоратдан четда қоляпти.