Tumanlardagi vatanparvarlik va jasorat namunalarini aks ettiruvchi muzey

Said-otaliq madrasasi
Said otaliq madrasasi — Oʻzbekiston Respublikasi, Surxondaryo viloyati, Denov shahri markazida joylashgan 2 qavatli madrasa inshooti. XVI asrda, Shayboniylar hukmronligi davrida, Buxorolik meʼmor usta Ahmad Mamat Buxoriy boshchiligida islom dini arbobi — Hazrat Xoja Alouddin Attorga atab qurilgan^[2]. Buxoroning yirik madrasalari qurilishi uslubida barpo etilgan (Koʻkaldosh va boshqa madrasalar). Mazkur shakldagi madrasa Surxondaryo viloyatida yagonadir. Denovning Mustaqillik koʻchasida joylashgan^[1]. Hozirda madrasa ayanchli ahvolga kelib qolgan boʻlib, qulash arafasida^[3][4]. Oʻzbekiston moddiy va madaniy meʼrosining koʻchmas mulk obʼektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan.
Zul Kifl majmuasi
Zulkifl — Qurʼonda nomi zikr etilgan paygʻambarlardan biri. Asl ismi Bishr. Ayyub (as) ning oʻgʻli. Kaysi qavmga paygʻambar etib yuborilgani haqida Qurʼonda aniq oyat yoʻq. Lekin baʼzi rivoyatlarda rumliklar iymon keltirib unga ergashganliklari naql etiladi. Bu qavm 3. dan uzoqumr kurishni Allohdan soʻrashni iltimos qilgan, Parvardigor Z.ning duosini kabul etib, ular "oʻzlari xohlamaguncha oʻlmaslar, bunga sen ham kafil boʻlgin" degan vahiy keladi. Bishr oʻz qavmiga bu bashoratni yetkazdi. Iloxiy vahiyga oʻzi kafil boʻldi. Shu sababli uni Zulkifl (kafolat sohibi) deb atay boshlaganlar. Irokda al-Xilla yaqinida odamlar 3. ning qabri deb hisoblaydigan ziyoratgoh bor. Boshqa joylarda ham 3. maqba-rasi mavjudligi, jumladan u Termiz yaqinida dafn etilganligi haqida rivoyat qiladilar (qarang Zulkifl maqbarasi).
Koxildorota xonaqoxi qaysi davrga mansub xisoblanadi.
Qoraxoniylar davlati, xoniylar yoxud Xoqoniylar davlati (840-1212) — Sharqiy Turkiston, Yettisuv va Tyanshanning jan. yon bagʻrida tashkil topgan turkiy davlat. Qoraxoniylar sulolasi boshqargan. Qd.ning barpo etilishida turkiy qarluq, chigʻil va yagʻmo qabilalari yetakchi rol oʻynagan.
Sulolaning kelib chiqishi
Qoraxoniylar tarixining eng yirik va umume'tirof etilgan mutaxassisi B.Kochnev taʻkidlaganidek, Qoraxoniylar oʻzlarini afsonaviy Turon shohi - Afrosiyob avlodlari qatoriga qoʻshib, oʻzlarining sulolasini "al-Afrosiyob" - Afrosiyob avlodi deb atashgan, yozma manbalarida ular Xoniylar yoki Xoqoniylar deb nomlangan. ^[1]. Amerikalik mutaxassis Robert Dankoff Qoraxoniylarning ajdodi Afrosiyobning haqiqiy asl ismi Alp Er Tunga boʻlgan deb taxmin qilgan.