Tumanlardagi vatanparvarlik va jasorat namunalarini aks ettiruvchi muzey

Sulton Saodat majmuasi
Sulton Saodat majmui — Termizdagi meʼmoriy yodgorlik (10—17-asrlar). Termizning sharqida joylashgan bu ziyoratgoh 7 asr davomida shakllangan. 20 ga yaqin maqbarani oʻz ichiga olgan. Unda Sayyidlar sulolasining maqbaralari joylashgan. Dastlab shu atrofdagi yerlar egasi, paygʻambarimiz avlodlaridan boʻlmish Hasan al Amir (9-asr 2-yarmida vafot etgan) va boshqa bir manbada Amir Sayyid Ali Akbar^{[1][2][3][4][5]} maqbarasi bunyod etilgan. Xalq orasida S.Sm. nomi bilan mashhur boʻlgan maqbaralar 10-asrda, qolganlari, asosan, 15—17-asrlarda yonmayon qurilib, uzun hovlining 2 tomonini egallagan. Makbaralar peshtoq va gumbazli chorsi xonalar (9×9,05 m va 10,15×10,25 m) dan iborat. Hovlining toʻridagi peshtoq va ikki qanotidagi gumbazli maqbaralar bir xil tarxda, jan.dagi maqbara zinalar gʻisobiga kichikroq koʻrinadi. 
Qirq qiz majmuasi
Qirq qiz majmuasi VI-IX asrlarda barpo qilingan bo‘lib, uning tarixi bilan juda ko‘p afsonalar, taxminlar va tarixiy faktlar mavjud. Kim nima desinku, lekin men hozir o‘zimga yoqqan afsonani yozmoqchiman: Qadimda Gulsum (Guloyim, Gavhar) boshchiligidagi 40 jangovor va mard qiz o‘z yerlarini talonchi ko‘chmanchilardan himoya qilish maqsadida qishloqma-qishloq yurib, oddiy aholiga yordam bergan. Uzoq yillik kurashlardan so‘ng qizlar bir qal'ada qo‘nim topishgan. Shu vaqt qo‘rquv bilmas bu qizlarga qarshi dushman kuchlari urush e'lon qildi. Bir necha kunu tun davom etgan urush ikkala tomon uchun ham katta talofat olib keldi. Barcha askar qizlardan mahrum bo‘lgan Gulsum mardlarcha darvozadan chiqib, qalpog‘ini yechdi. Dushmanlarning ko‘z o‘ngida qonga burkangan, yaralangan, sochlari uzun qiz paydo bo‘ldi. Shunda u barcha qolgan kuchi yig‘ib, shaharni egallash niyatida kelganlarning qo‘mondonini yakkama-yakka jangga chorladi. Qo‘mondon hayrat va g‘azab bilan Gulsumning oldiga keldi va uning ko‘zlaridagi shijoatni ko‘rib, mard qizning oldida boshini egdi. Chunki uning hech bir askari Gulsum qilgan ishni qila olmas edi. Holdan toyigan Gulsum esa barchani ko‘zdan kechirib, oxiri yiqildi.