Tuban o‘simliklar

Pigmentlar. Suvo‘tlardagi fotosintezlovchi pigmentlarni uch guruhga bulinadi.
1. Xlorofill ko‘zga ko‘rinadigan yorug‘lik spektridagi ko‘k va qizil nurlarni shimadiganlar.
2.Karatinoidlar, ko‘rinadigan yorug‘lik spektirining ko‘k-yashil qismini shimadigan.
3.Bilinlar yorug‘likni maksimal shimadiganlar.
Xlorofillar fotosintezlovchi pigmentlar orasida eng muhim ahamiyat kasb etadi. Xlorofil malekulasining asosini magniy ioni bilan bog‘langan 4 ta spiral xalqa tashkil etadi. Xlorofil a,b va d, xlorofillidlarda bo‘lmaydigan uzun fitol zanjiri bor.



Xloroplastlarning tuzilishi.

Turli bo‘limlarga mansub suvo‘tlarning plastidlari xlorofillar-ning tarkibi bilan farqlanadi. Qizil suvo‘tlardagi faqat xlorofilla, yashil va evglenalarda xlorofil a, va b mavjud. Eukariot suvo‘tlarning ko‘pchiligida xlorofil a va s bor. Prokariot suvo‘tlarda xlorofil a, mavjud. Barcha fotosintezlovchi suvo‘tlarda eng muhim xlorofil a hisoblanadi.

Karotinoidlar yorug‘likni to‘plash, yorug‘likdan himoyalanish vazifalarini bajaradi. Karotinoidlarning asosiy ikki guruhi karotinlar va ksantofillar mavjud. Karotinlar petrolein eritmasida yaxshi, spirtda kam eriydi.
Suvo‘tlarda b va v karotinlar uchraydi. Ksantofillar karotinoidlarning kislorodli hosilasi hisoblanib spirtda yaxshi, petrolein eritmasida kam eriydi.
Fikobiliproteinlar ko‘k-yashil, qizil, kriptofit suvo‘tlarida yorug‘lik to‘playdi. Fikobilinproteinlarga fikoeritrinlar, fikoeritriat-sininlar, fikotsianinlar va allofikotsianinlar mansub.
Fikobilin pigmentlar fikobilisomalarda tillakoid membrana-larida Fikobilinlarning tuzilishi joylashadi, ularning o‘zaro nisbatlari suvo‘tlarining o‘sish joyiga bog‘liq. Qizil suvo‘tlarining ko‘pchiligi dengiz va okeanlarning ancha chuqurida o‘sadi, u joylarga yorug‘lik spektrning qisqa to‘lqinlari kirib boradi, shu boisdan ularda fikoeritrinlar ko‘p bulganligidan rangi ham shunga bog‘liq. Dengizlarning chuqurida tarqalgan ko‘k-yashil suvo‘tlar ham qizil rangda. CHuchuk suvlar planktonida uncha chuqur bulmagan joylardagi ko‘k-yashil va qizil so‘vo‘tlarda ko‘k pigment fikotsianin va allofikotsioninlar bo‘ladi.