Транспорт турларини танлаш тамойиллари ва услублари транспорт хизматларининг истеъмолчилари томонидан транспорт турларини танлаш тамойиллари 2

тўртинчи тамойил — транспорт хизматлари истеъмолчиларининг, хусусан, реклама орқали, мижозларга хизмат кўрсатиш бўйича яхши экспедиторлик хизматининг борлиги ва транспорт корхонасининг ишида маркетинг ёндашувларининг ривожланиши туфайли бу хизматларнинг ҳажми, сифати ва нархи тўғрисида ишончли ва етарлича хабардорлигини таъминлаш.
Санаб ўтилган тамойиллар катта даражада транспорт турларини танлаш услубини белгилаб беради, бу услублар ўзаро у ёки бу таққосланадиган омилларни (кўрсаткичларни) ҳисобга олиш усули ва тўлалиги билан фарқлнади. Транспорт турини танлашга таъсир кўрсатадиган кўп сонли омилларни бир пайтнинг ўзида ҳисобга олиш жуда қийинлигини ҳисобга олиш билан, амалиётда аввал умумлаштирувчи қиймат кўрсаткичлари ҳисобланади, сўнгра зарурат ва имкониятларга қараб натурал ва эксплуатацион-техник кўрсаткичлар таққосланади.
2. Юкларни ташиш учун транспорт турини танлаш услублари
Юкларни ташиш учун транспорт турини танлашда конкрет корреспонденция бўйича танланган ташиш вариантидан (транспорт туридан) келадиган иқтисодий самарани ҳисоблаш услублари ва у ёки бу транспорт туридан фойдаланишнинг рационал сфералари ёки тенг фойда келадиган масофаларни аниқлаш услубларини фарқлаш лозим бўлади. Гарчи ҳар иккала ҳолатда ҳам кўриб чиқилаётган транспорт турларининг ҳар бири бўйича юкларни ташишга кетадиган харажатлар таққослансада, ҳисоблаш услублари ва алгоритмлари турлича бўлади.
Юк эгаларининг транспорт харажатларининг асосий элементлари тўртта гуруҳга бўлинади:
Юк эгаларининг транспорт харажатларининг асосий элементлари тўртта гуруҳга бўлинади:
юкларни магистрал транспортга олиб келиш ва ундан олиб кетишга кетадиган харажатлар
юкни кўчиришнинг ўзига, жумладан, бошланғич-охирги операциялар ва ҳаракатланиш операцияларига кетадиган харажатлар
юклрнинг йўқолиши, атроф –муҳитни муҳофаза қилиш ва ҳоказолар билн боғланадиган қўшимча харажатлар.
Йўловчиларни ташиш учун транспорт турини танлаш услублари
Йўловчиларни ташиш учун транспорт турини танлашга таъсир кўрсатувчи асосий омиллар қуйидагилардир
йўловчининг боришдан мақсади; йўлда юриш давомийлиги (вақти); транспорт ҳаракати жадвалининг қулайлиги; кассалар, вокзаллар ва йўлда хизмат кўрсатиш сифати; қатнашнинг шинамлиги ва қулайлиги; жўнаш пункти ва белгиланган манзилдаги пунктнинг яқинлиги ва бу пунктларга келиш-кетишнинг қулайлиги ва бошқалар
Ўзбекистон аҳолиси ҳар йили шаҳардан ташқаридаги боғланишларда барча транспорт турлари билан кўчишга тахминан 9 млрд одам-соат вақт сарфлайди, бу 1 млн дан ошиқ одамнинг кечаю-кундуз йўлда бўлишига тенг. Агар ишлайдиган аҳоли бу соннинг ярмини ташкил қилган тақдирда ҳам, ўз-ўзидан равшанки, бу - мамлакатда ишлаб чиқарувчи кучларнинг катта йўқолиши бўлиб ҳисобланади.
шу сабабли йўловчиларнинг кўчиш вақти ёки тезлиги йўловчиларни ташиш учун транспорт турини танлашнинг ҳал қилувчи критерийларидан бири бўлиб ҳисобланади.