Транспорт турларини танлаш тамойиллари ва услублари транспорт хизматларининг истеъмолчилари томонидан транспорт турларини танлаш тамойиллари 2

Транспортнинг ҳар хил турларидан самарали фойдаланиш соҳалари
Транспортнинг ҳар хил турларидан кўпроқ самарали фойдаланиш сфералари уларнинг техник-иқтисодий ўзига хос хусусиятлари, ташиш нархлари ва мамлакат ҳудуди бўйлаб транспорт инфратузилмасининг жойлашиши билан белгиланади.
ташишларни режалаштириш ва ташкил қилишда кўпинча юкларни етказиш ва йўловчиларни ташишнинг рақобатлашувчи вариантлари орасидан танлашга тўғри келади.
Одатда 100-200 км гача ташиш масофаларини шартли равишда қисқа, 200 дан 800 км гача ўртача, 800 дан 1500 км гача узоқ ва 1500 —2000 км дан ошиқ масофаларни ўта узоқ масофалар деб аташ қабул қилинган. Юкларни ташишлар бўйича масофаларнинг бу таснифига мувофиқ транспортнинг ҳар хил турларидан иқтисодий жиҳатдан мақсадга мувофиқ фойдаланишнинг қуйидаги асосий сфералари таркиб топади.
Темир йўл транспортидан ўртача ва узоқ масофаларга, юкларни корреспонденциялайдиган юк эгаларида кириш-чиқиш темир йўллари бор бўлганда эса – қисқа масофаларга ташишларда ҳам кўпроқ самарали фойдаланилади.
Автомобиль транспортидан фойдаланишнинг анъанавий сохаси — қисқа масофалардир. Бунда агар илгари 50-100 км гача бўлган масофалар қисқа масофалар деб ҳисобланган бўлса, эндиликда автомобилсозликда техник ривожланиш ва йўл тармоғининг кенгайиши туфайли улар 200—300 км гача ошган.
Дарё транспортидан кўпроқ фойдаланиладиган сфералар — оммавий юкларни битта дарё йўлида жойлашган пунктлар ўртасида, бошқа транспорт турлари бўлмаган районларда, шунингдек бошқа транспорт турлари билан аралаш боғланишларда битта транспорт тури билан қайта юклашларсиз тўғридан-тўғри ташишларга қараганда самаралироқ бўлган йўналишларда ўрта ва узоқ масофаларга ташишдир