Transport energetik qurilmalari

Misol 3. Uzunligi l = 4m bo‘lgan quvurdan harorati 10⁰C bo‘lgan neft oqib o‘tmoqda. Kesimlar orasidagi bosimlar farqi va nrft sarfi Q = 0,5l/s bo‘lganda suyuqlikning harakat rejimini aniqlang?


Misol 4. Diametri d = 50mm li quvur orqali sarfi Q = 0,5 l/s bo‘lgan benzin oqib kelmoqda. Agar benzin harorati 6⁰C dan 40⁰C gacha o‘zgarsa suyuqlik harakat rejimi qanday o‘zgaradi?


Misol 5. Laboratoriyada diametri d = 25 mm bo‘lgan quvurda tajriba o‘tkazib quyidagi qiymatlar o‘lchandi. a) suvning harorati 10⁰C, tezligi V = 20 sm/s; b)benzin harorati 20⁰C, tezligi V = 25 sm/s; v) neft harorati 18⁰C, tezligi
V = 18 sm/s. Suyuqliklarning harakat rejimlarini va sarfini aniqlang?


Misol 6. Ketma-ket ulangan quvur orqali harorati t = 18⁰C bo‘lgan neft oqib o‘tmoqda. Birinchi quvurning diametric d₁ = 50 mm va ikkinchi quvurning diaametri d₂ = 15 mm, quvurlardan o‘tayotgan neft sarfi Q = 70 sm²/s bo‘lganda, quvurlardagi suyuqqlik harakat rejimini aniqlan?


9- 10-AMALIY MASHG’ULOT


Mavzu: Suyuqliklarning turbulent harakat tartibining xususiyatlari, Darsi koeffissientini o‘rganish


Ishdan maqsad: Suyuqliklarning turbulent harakat tartibining xususiyatlari, uzunlik bo’yicha bosimni kamayishini, qarshiliklar sohasi, g’adir-budirlik, Darsi koeffissientini o‘rganish, Gidravlik yo‘qotish koeffitsentini aniqlashga doir misollar ishlash.


Qisqacha nazariy ma’lumot
Naporning uzunlik bo‘yicha yo‘qotilishini tezlikoviy napor orqali ifodalasak, umumiy holda uzunlik bo‘yicha yoqolgan damini (naporni) quyidagicha yozish mumkin:
(9.1)
bu yerda l - oqimning uzunligi
R - gidravlik radius
 - gidravlik ishqalanish koefftitsenti yoki Darsi koeffitsenti deyiladi
Silindrik trubalar uchun d = 4R…., u vaqtda yuqoridagi formulani uyida-gi yozish mumkin

Darsi-Veysbax formulasi deb yuritiladi
Koeffitsent  umumiy holda Reynol’ds soniga va truba devor g‘adir-budurligiga bosli,  -ni hisoblash uchun juda ko‘p emperik formulalari mavjud.
Turbulent harakat tartibida 3-ta qarshilik zonalariga bo‘ladi.
1-zona. Gidravlik silliq truba zonasi

 - koeffitsenti Reynol’ds soniga bog‘liq va Blazius formulasidan topiladi:


(9.2)
2-zona. Oldingi kvadrat qarshilik zonasi

-ni hisoblash uchun ko‘proq Altshul formulasi qo‘llaniladi:
(9.3)
3-zona Kvadrat qarshilik sonasi

 - faqat nisbiy sadir-budurlikka bog‘liq va Shifrinson formulasidan topiladi
(9.4)


O‘tilgan mavzularni mustahkamlash uchun nazorat savollari

1. Uzunlik bo‘yicha bosimning kamayishi, Darsi koeffitsentini tushuntiring?

2. Gidravlik silliq va g‘adir-budir trubalar qanday aniqlanadi?
3. h_l va h_m uchun hisoblash formulalari qanday yoziladi?
4. Mahalliy yo‘qotilgan napor nima?
5. Bord formulasi qanday ko‘rinishga ega?
6. Mahalliy qarshiliklarning qanday turlari mavjud?
7. Bord teoremasi deb nimaga aytiladi?


Mavzu: Gidravlik yo‘qotish koeffitsentini aniqlashga doir misollar