Transformatorlar

Transformatorning salt ishlashi.
Transformatorning birlamchi chulg‘amiga U₁ kuchlanish berilsa, lekin ikkilamchi chulg‘amiga nagruzka ulanmasa, bu hol transformatorning salt ishlashi deyiladi. Salt ishlashda transformatorning birlamchi chulg‘amidan o’tadigan tok uning salt ishlash toki deb ataladi va I₀ harfi bilan belgilanadi.

Demak, transformator salt ishlaganda I₁=I₀ bo‘ladi. Salt ishlash tokining qiymati, odatda, birlamchi chulg‘am nominal tokining 2-10% ini tashkil qiladi. I₀ salt ishlash toki bilan transformatorlar sterjeni o’zagida uning asosiy magnit oqimi hosil kilinadi:
Ф = Фм sint
Bu oqim o’z navbatida birlamchi o’ram chulg‘amlarida e.yu.k. hosil qiladi:
е₁ = w₁ dФ / dt = w₁ Ф_м 2 f sin(t-- / 2)
bu yerda
Е _1м = w₁ Ф_м 2
e.yu.k. ning effektiv qiymati
E₁ = 4,44 w₁ f Ф_м
Shuningdek transformatorning ikkilamchi chulg‘amida induktsiyalangan e.yu.k.
е₂ = w₂ dФ / dt = w₂ Ф_м 2 f sin(t-- / 2)
Uning effektiv qiymati
E₂ = 4,44 w₂ f Ф_м
Transformatorlar salt ishlaganida iste’mol qilinadigan aktiv quvvat quyidagilarga isrof bo‘ladi.
Birlamchi chulg‘am o’ramlardagi isrof…R_m = I₁₂ R……..
Po’lat o’zakdagi isrof. Bu isrofni empirik formula yordamida aniqlash mumkin:
Uyurma toklarga ketadigan energiya isrofi.
Transformatorlar salt ishlaganda quvvat butunlay isrofni yengishga sarflanadi.
Nagruzkasiz transformatorning vektor diagrammasini qurish uchun birlamchi chulg‘am parametrlaridan foydalanamiz.
Birlamchi chulg‘amga berilgan U₁ kuchlanish sinusoidal o‘zgaradi va chulg‘amdan salt ishlash toki I₀ utadi. Agar pulat uzak bulmasa salt ishlash toki reaktiv tokka teng, ya’ni I₀ = I_p bo‘ladi. Reaktiv Ip tok magnit oqimi Fm bilan ustma-ust tushib U₁ kuchlanishdan 90⁰ keyinda qoladi.
Amalda birlamchi chulg‘am zanjiridagi vattmetr salt ishlashda uzak pulatidagi isrof quvvatiga teng bulgan quvvatni ulchaydi. Salt ishlashda chulg‘amni kizdirishga ketadigan quvvat isrofi pulatdagi isrofga nisbatan juda kam, shuning uchun uni xisobga olmasa ham bo‘ladi. Shunday qilib, salt ishlash tokining effektif qiymati aktiv va reaktiv toklarning geometrik yig‘indisiga teng