Тошкентдавлат иқтисодиёт университети

2.3 Таълим сифатининг молиялаштиришнинг муқобил механизмлари.

Пул тўлов, жамғариш ва қиймат ўлчови функсияларини бажарувчи, юқори ликвидли товардир. Пул тушунчаси вақатгина нақд пуллар билан чекланиб қолмасдан, унинг таркибий элиментлари ликвидлилик даражаси тушиб

боришига қараб агрегатларга ажратилган. Макроиқтисодий таҳлилда эьтибор кўпроқ М1 ва М2 агрегатларига қаратиладди.

Пулга бўлган умумий талаб битимлар учун пулга талаб, эҳтиёткорлик важидан пулга талаб ва молиявий активлар учун пулга талаб йиғиндисидн иборат. Пулга бўлган талаб ҳажми ЯИМ (даромад) ҳажми, баҳолар даражаси, пулнинг айланиш тезлиги ва фоиз ставкасига боғлиқ. Пул эмиссияси фақат Марказий банк ваколатига кирсада, тижорат банклари ҳам кредит бериб пул таклифини кўпайтириш қобилиятига эга. Тижорат банкларининг пул таклифини келтириб чиқариш имконияти мажбурий захира нормасини белгилаш орқали тартибга солиб турилади. Умумий пул таклифи нафақат жорий ҳисоблардаги маблағлардан, балки аҳоли қўлидаги нақд пуллардан ҳам ташкил топади. Пул таклифи миқдори мажбурий захира нормаси, депонентлаш коефитсенти ва пул базаси миқдорига боғлиқ.

Маҳсулотлар бозоридаги каби пул бозорида ҳам пулга бўлган умумий талаб ва таклиф мувозанат нуқтада кесишади. Маҳсулотлар бозорида мувозанат нуқтани нархлар тенглиги асосласа, пул бозорида эса бундай тенгликни фоиз ставкаси белгилайди.

III. БОБ МЕТОДОЛОГИЯ

1. Кириш

Ушбу бобнинг мақсади хозирги тадқиқот ва услубий танловни тушунишни тасвирлашдир. Шуни таъкидлаш жоизки, ягона тўғри методология мавжуд эмас, аксинча тадқиқот саволини ва танланган усулларни бир-бирига боғлашга уриниш бўлган. Пул массаси сохасини чуқур тушунишни, шунингдек хозирги тадқиқот натижасида реал дунёда фойдаланиладиган воситалар, методлар ва жараёнларни ўрганиш учун суҳбатлар ва тадқиқот услублари қабул қилинди.

2.