Тошкент тиббиёт академияси Тиббий ва биологик кимё кафедраси Тиббий кимё фани

TOSHKENT ARXITEKTURA INSTITUTI “Muhandislik qurilish infrastrukturasi” fakulteti 6721-guruh talabasi Ergashev Rahimjonning Mustaqil Ishi

• Eritmalar. Eritmalar kolligativ hossalari. Eruvchanlik. Eritmalar konsentratsiyalari

Eritmalar nazariyasi. Eritmalar tarkibi, turlari. Bioilogik suyuqliklar eritmalar sifatida.

• Eritma – bu ikki va undan kop tarkibiy qismlardan iborat, termodinamik barqaror, o`zgaruvchan tarkibli gomogen sistema.
• Eritmalar erigan modda va erituvchi qismlaridan iborat bo`ladi
• Barcha biologik suyuqliklarni eritma sifatida ko`rish mymkin: qon, qon plazmasi, peshob, limfa, oshqozon shirasi va b.
• Erish va eruvchanlikni ta`riflovchi barcha qonun va qonunuiatlar biologik suyuqliklar uchun qo`llanishi mumkin

Kimyoda ko’proq quyidagi eritma konsentratsiyalari ishlatiladi:

• Kimyoda ko’proq quyidagi eritma konsentratsiyalari ishlatiladi:
• Massa ulushi
• Hajm ulushi
• Molyar konsentratsiya
• Molyal konsentratsiya
• Molyar ekvivalent konsentratsiya

Massa ulushi-bu erigan modda massasining

• Massa ulushi-bu erigan modda massasining
• Eritmaning umumiy massasiga bo’lgan nisbatidir.
• Hajm ulushi- bu erigan modda hajmining eritmaning umumiy hajmiga bo’lgan nisbatidir.
• Molyar ulushi-erigan modda molar miqdorining eritma molar miqdoriga nisbati bilan o’lchanadigan kattalik.
• Molyar konsentratsiya- bir litr eritmadagi erigan moddaning molar soni bilan o’lchanadigan qiymat.
• Molyal konsentratsiya- bu erigan modda mollar sonining erituvchi massasiga bo’lgan nisbatidir.

Massa konsentratsiya yoki titr- bu erigan moddaning og’irligini eritmaning hajmiga bo’lgan nisbatidir.

• Massa konsentratsiya yoki titr- bu erigan moddaning og’irligini eritmaning hajmiga bo’lgan nisbatidir.
• Molyar ekvivalent konsentratsiya-bu erigan modda ekvivalent miqdorining eritma umumiy hajmiga (litrda) nisbatidir.
• Milligramm-foiz konsentratsiya—100mg eritmada erigan moddaning milligrammdagi miqdorini korsatadi. Klinika laboratoriyalarida qon, qon zardobi va boshqalarni miqdoriy taxlil qilish uchun ishlatiladi.
• Mikrogramm foiz konsentratsiyada esa qon, qon zardobi va boshqalarda microelement, vitamin, garmonlarning konsentratsiyasi ifodalanadi.

Gazlarning suvda eruvchanligini ta`riflovchi qonunlar

Osmos va osmotik bosim

• Har xil konsentratsiyali eritmalar chegarasida erituvchi molekulalarining yarim otkazgich membrana orqali bir tomonlama diffuziyasi osmos deyiladi.
• Osmos vaqtida erigan modda zarrachalarining idish devorlariga ko`rsatayotgan bosimi osmotik bosim deyiladi, ya`ni bu osmosga qarshilik qilishda vujudga keladigan bosimdir.
• Osmotik bosimning qiymati Vant-Goff qonuni yordamida hisoblanadi.
• Osmotik bosim osmometr yordamida o`lchanadi.

Osmos va osmotik bosim.

Osmometr

Eritma ustidagi bug` bosimining nisbiy kamayishi

Eritmalar qaynash haroratining ko`tarilishi

Eritmalar muzlash haroratining pasayishi

Nazariy qism nazorati uchun savollar

• Eritmalarga ta`rif bering
• Elektrolit va noelektrolitlarning suvda erishi qanday omillarga bog`liq?
• Biologik suyuqliklarni eritma sifatida nomlab bering
• Gazlarni suvda eruvchanligi qanday omillarga bog`liq?
• Genri qonunini ta`riflang
• Genri-Dalton qonunini ta`riflang
• Sechenov qonunini ta`riflang
• Eritmalarning kolligativ hossalarini sanab bering
• Osmos va osmotik bosimga ta`rif bering
• Vant-Goff qonunini ta`riflang
• Raulning 1-chi qonunini ta`riflang
• Raulning 2-chi qonunini ta`riflang
• Ebulioskopiya va krioskopiya usullari nimani aniqlaydi?

E’tiboringiz uchun raxmat