Toshkent moliya instituti ijtimoiy soha iqtisodiyoti

Такрорлаш учун савол ва топшириқлар
1.
Нафақа таъминотини амалга ошириш йўналишлари. 
2.
Нафақа тизимининг такомиллаштириш имкониятлари.
3.
Нодавлат нафақа жамғармаларини ташкил этишнинг истиқболлари.
4.
Нафақа тўлаш жараёнида пенсия фондининг ўрни ва давлат бошқарувининг 
муҳимлиги.
5.
Нафақа таъминотининг молиявий жиҳатдан асосланганлиги.
6.
Ижтимоий ҳамкорларнинг нафақа таъминоти тизимини бошқаришдаги 
иштироки.
 
 

---

164 
18-МАВЗУ: ИЖТИМОИЙ СОҲАДА НОДАВЛАТ-НОТИЖОРАТ 
ТАШКИЛОТЛАР ФАОЛИЯТИ 
18.1. Нодавлат нотижорат ташкилотларининг моҳияти, зарурияти ва 
иқтисодиётда тутган ўрни 
Мамлакатимизда иқтисодий ислоҳотларни амалга ошириш, кичик 
бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқ ва эркинликларини 
ҳимоя қилишда нодавлат нотижорат ташкилотлари муҳим ўрин тутади. Бозор 
иқтисодиётида асосий вазифаси даромад олишдан иборат бўлган хусусий 
корхоналар ва даромад олишга ўз фаолиятининг асосий мақсади деб 
қарамайдиган нотижорат ташкилотлари биргаликда фаолият кўрсатади. 
Нотижорат ташкилотлари давлатга, маҳаллий ҳокимият ва бошқарув 
органларига тегишли ҳамда хусусий бўлиши мумкин. 
Бозор иқтисоди шароитларида фаолият кўрсатувчи ташкилотларнинг 
турларини қисқача тавсифлайдиган бўлсак, улар тўртта: хусусий корхоналар, 
давлат корхоналари, давлат нотижорат ташкилотлари, нодавлат нотижорат 
ташкилотлари.
Юқорида айтилган ташкилот турларининг ҳар бири иқтисоднинг 
жамоат секторига маълум даражада боғлиқ. Хусусий корхоналарнинг давлат 
билан самарали алоқа қилишида давлат харажатларини мумкин қадар 
камайтириш имконини берадиган ривожланган рақобат муҳити муҳим ўрин 
тутади. 
Давлат корхоналари ўз хўжалик фаолиятига давлат органларининг 
маъмурий аралашишига кўп жиҳатдан боғлиқ. Давлат нотижорат 
ташкилотлари бюджетдан маблағ билан таъминланади ва молиявий 
самарадорликнинг аниқ белгиланган мезонларига эга бўлмайди. 
Нодавлат нотижорат ташкилотлари даромад олишни кўзламасдан 
ташкилот мақсадларига жавоб берадиган фаолият ўз куч ва маблағларини 
сарфлашга тайёр бўлган шахсларнинг ташаббуси билан ташкил этилади. 
Мазкур ташкилотлар жамоат секторига бевосита тегишли эмас, шу билан 
бирга, мазкур сектор билан уларнинг ўзаро муносабатлари оддий хусусий 
корхоналарга қараганда бошқача қурилади.