Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

 

 

 

80 

 

Umuman,  zaruriyat  va  tasodif  borliqdagi  narsa  va  hodisalar  o‘zaro  aloqadorligining  turli  shakllari 

sifatida mavjud bo‘lib, ular ob’ektivdir, ya’ni ularning mavjudligi va amal qilishi inson hohishi va irodasiga 

bog‘liq emas. 

Zaruriyat  va  tasodif  o‘zaro  dialektik  bog‘liqdir,  bunda  tasodif  zaruriyatning  ichki  tizimida 

yashiringan  bo‘lgani  kabi,  zaruriyat  ham  tasodiflar  tizmasida,  ularning  takrorlanishida  mavjud  bo‘ladi, 

boshqacha aytganda, ular bir-birisiz, alohida-alohida mavjud bo‘lolmaydi. 

Fanning  vazifasi  borliqdagi  narsa  va  hodisalarning  o‘zaro  bog‘lanishlarida  yashirinib  yotgan, 

insonga noma’lum bo‘lgan ichki zaruriy aloqadorliklarni va ular tizimidagi tashqi tasodiflarni aniqlashdan 

iboratdir. 

Borliqdagi  qat’iy  zaruriyat  doimo  tasodiflar  tizmasida  hukmronlik  qilib,  tadqiqotchi  o‘z  tadqiqoti 

jarayonida tasodifiy hodisalar tizmasida mavjud bo‘lgan tasodiflarni tadqiq qilish, ularning bir-birlari bilan 

aloqadorliklarini  aniqlash,  ular  tizmasida  mavjud  bo‘lgan,  lekin  yashirinib  yotgan  zaruriyatni  ochish, 

jamiyatda  insoniyat  uchun  noqulay  bo‘lgan  voqea-hodisalarning  ro‘y  berishlarining  oldini  olishga  imkon 

beradi. 

Borliqdagi narsa va hodisalarning hozir qanday ekanligi, kelajakda qanday bo‘lishini biz imkoniyat 

va voqelik kategoriyalarisiz tushuna olmaymiz.