Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Kuzatuv  usuli   

ham  ko‘pincha  boshqa  marketing  usullari  kabi 

qo‘llaniladi. Kuzatuv o‘rganilayotgan obyektni ochiq yoki yopiq tarzda 

kuzatish,  o‘rganishdan  iborat.  Masalan,  xaridorni  sotib  olish  xulq  – 

atvorini kuzatish, sotuvchini sotish jarayonini, iste’molchini tovarga jalb 

qilish jarayonini kuzatish va shu kabilar kuzatuv obyekti bo‘lishi mumkin.  

Dala  kuzatuvlari  va  laboratoriya  kuzatuvlari  ham  o‘tkaziladi. 

Sotsiologiya va psixologiyada o‘tkaziladigan kuzatuv usullari marketing 

tadqiqotlarida ham qo‘llaniladi. Masalan, talabalar guruhida kompyuterga 

bo‘lgan ehtiyojni aniqlash maqsadida kuzatuv o‘tkazish kompyuter ishlab 

chiqaruvchi  firma  uchun  qanday  kompyuterlarni,  qanday  narxlarda, 

qanday  dasturlar  asosida  ishlab  chiqarishga  asos  bo‘ladi.  Kuzatuv 

---

 

70 

 

 

 

predmeti  bo‘lib  individiumlarning  xususiyatlari  va  xatti-harakatlari 

(xaridor,  o‘quvchi,  sotuvchi),  jarayonlar  (xaridorlar  oqimini  o‘rganish, 

turli asbob-uskunalarning qo‘llanilishini kuzatish) hisoblanadi.  

Kuzatuv quyidagi jarayonlarda qo‘llaniladi:  

-

 

Tovar sotib olishda xaridorning xulq- atvori.  

-

 

O‘zaro muloqotdagi lahzali vaziyatlar.  

-

 

Psixologik holatlarning fiziologik o‘lchovlari.  

-

 

O‘quvchining xatti-harakati.  

-

 

Xaridorning xatti- harakati.  

-

 

Qoniqish samarasi.