Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Marketing  axborot  tizimi  (MAT)

  –  marketing  qarorlarini 

tayyorlash,    qabul  qilish  uchun  zarur  bo‘lgan  ishonchli  axborotlarni 

tayinlangan vaqtda tahlil qilish va taqsimlashga mo‘ljallangan xodimlar, 

uskuna va amallar jamlanmasidir.  

MAT  marketing  xizmati  rahbarlari  va  mutaxassislari  uchun  zarur 

bo‘lgan  ichki  va  tashqi  manbalardan  olingan  ma’lumotlar  shaklini 

o‘zgartiradi.  Ichki  axborot  mahsulotga  buyurtmalar,  sotuv  hajmi, 

jo‘natilgan  mahsulotlar,  zaxiralar  miqdori,  jo‘natilgan  mahsulot  uchun 

amalga oshirilgan to‘lovlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. 

Tashqi manba ma’lumotlari joriy tashqi axborot (marketing razvedkasi) 

va marketing tadqiqotlari olib borish jarayonida olinadi.   

Axborotning  to‘liqligi,  haqqoniyligi,  ishonchliligi,  tizimliligi,  o‘z 

vaqtida taqdim etilganligi va davriyligiga nafaqat yangi mahsulot taqdiri, 

balki ba’zan firmaning taqdiri ham bog‘liq bo‘ladi.   

Tashkilotlar  atrofidagi  o‘zgarishlarning  tezligi  oshib  borayotgan 

sharoitda  raqobatda  o‘z  ishini  Bill  Geyts  “elektron  asab  tizimi”  deb 

nomlagan  eng  yangi  axborot  texnologiyalari  asosida  tashkil  qilganlar 

yutib  chiqadilar.  Quyidagi  so‘zlar  unga  tegishli:  “Elektron  asab  tizimi” 

elektron  jarayonlar  majmuasidir.  Uning  yordamida  kompaniya  dunyoni 

ko‘radi  va  mos  ravishda  undagi  o‘zgarishlarga  javob  qaytaradi,  xoh  u 

raqobatchilar qo‘rg‘onidagi yangi hodisa bo‘lsin, xoh mijozlarda yuzaga 

kelgan yangi talab bo‘lsin.  

“Elektron  asab  tizimi”  ni  yaratish  uchun  qurilmalar  va  dasturiy 

ta’minot  talab  qilinadi.  Oddiy  kompyuter  tarmog‘idan  uni  aniqlik, 

tezkorlik  va  taklif  qilinayotgan  axborotning  qamrov  kengligi  ajratib 

---

 

66 

 

 

 

turadi.  “Elektron  asab  tizimi”  biznesni  fikr  tezligida  yuritish  imkonini 

beradi, bu esa XXI asrda muvaffaqiyat garovi hisoblanadi”. Zamonaviy 

iqtisodiyotda  marketing  tadqiqotlarining  roli  katta.  Ularga  qilinayotgan 

xarajatlar o‘sib bormoqda va bu xarajalar o‘zini oqlamoqda. Rivojlangan 

mamlakatlarda  sotilgan  mahsulotning  har  ming  dollariga  6  dollardan 

to‘g‘ri keladi.