Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Sog‘lomlashtirish  modeli.

  Sog‘liqni  saqlash  sohasida  ijtimoiy 

marketing  uchun  iste’molchilar  o‘z  salomatliklariga  nisbatan  o‘zlarini 

qanday tutishlari muhim ahamiyatga ega: chekishni qanday tashlaydilar, 

yangi parhezga qanday kirishadilar, trenajyor zallariga qanday keladilar 

va h.k. «O‘zgarish bosqichlari» nomli modelda beshta bosqich ajratiladi:  

1.

 

Avvalgilari.  Anglanmagan  holda  «nimadir  qilish  kerak»ligi 

muammo  yoki  zarurati.  Mulohaza  yuritish.  Muammo  va  nimanidir 

o‘zgartirish haqida jiddiy mulohaza yuritish.  

2.

 

Tayyorgarlik.  O‘zgarishlarni  boshlash  haqida  qaror  qabul 

qilish va jarayonga tayyorgarlik.  

3.

 

Harakat.  Tabiatini  (xulq-atvorini)  1  kundan  6  oygacha 

muddatga muvaffaqiyatli modifikatsiyalash.  

4.

 

Mustahkamlash. Yangi shaklni 6 oydan ortiq muddatga saqlab 

qolish.  

O‘z salomatligi haqida jiddiy tashvishlanishi uchun (chekishdan voz 

kechish,  vaznini  kamaytirish  v.b.)  inson  ushbu  besh  bosqichning 

---

 

222 

 

 

 

hammasidan o‘tishi lozim. Ijtimoiy marketingning vazifasi – inson ushbu 

jarayonlarning hammasini bo‘ysundira olishi uchun chaqiriq va vositalar 

topishdir.  

 5.Xaridor faolligi siklining modeli.  Professor  Sandar  Vandermerve 

iste’molchining  har  qanday  masalaga  nisbatan  uchta  tabiatining 

bosqichlarini  ko‘rib  chiqishni  taklif  qiladi:  «…gacha»  «jarayonda»  va 

«keyin» faollikning yuzaga chiqishi.  

«…gacha»  bosqichida  nima  qilish  kerakligi  haqida  qaror  qabul 

qilinadi,  «…jarayonda»  masalani  hal  qilish  yuz  beradi,  «keyin»  inson 

erishgan muvaffaqiyatni saqlab qolish bilan shug‘ullanadi.   

Korporativ xaridor – IBM dan dasturlarning yangi paketini sotib olish 

haqida  mulohaza  yuritayotgan  bank  yoki  boshqa  ishlab  chiquvchining 

faollik  sikli  ko‘rsatilayotgan  IBM  ning  vazifasi  tanlovni  o‘z  foydasiga 

moyil qilish uchun har bir bosqichda xaridor uchun foydali ta’sir etish. 

Aynan  nima  taklif  qilinishi  mumkinligi  ko‘rsatilgan.  Bank  uchun 

maksimal foydani «hal qilish» qarorini beradi. Bunday variantni taklif qila 

borib,  IBM  xaridorga  to‘liq  xizmat  ko‘rsatadi.  Agar  kompaniya 

shunchaki, o‘zining dasturiy ta’minlashini sotganda edi, yetishmayotgan 

xizmatlar uchun mijozlar boshqa tashkilotlarga murojaat qilishgan bo‘lar 

edi. Kompleks xizmat ko‘rsatishda bank IBMni afzal ko‘radi, xolos.