Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Xaridning  keyingi  taqdiri. 

Ishlab  chiqaruvchi  xarid  qilgan  shaxs 

uning tovaridan qanday foydalanayapti, degan savollarga ham javob topa 

olishi kerak. Agar tovar tokchada chang bosib yotgan bo‘lsa, demak, sotib 

olgan  odam  undan  qanoatlanmagan,  u  haqidagi  fikrlari  salbiy.  Agar 

yoqmagan tovar sotib yuborilgan yoki foydaliroq tovarga almashtirilgan 

bo‘lsa,  ishlab  chiqaruvchilarning  yangi  tovar  ishlab  chiqarish  hajmi 

---

 

221 

 

 

 

pasayadi. Bundan tashqari yetkazib beruvchi kompaniya xaridorlar bilan 

mahsulotni qo‘llashning yangi vositalarini topsa, u bundan yutadi.  

Xaridor qachondir sotib olgan tovaridan butunlay voz kechishi, ishlab 

chiqaruvchi esa o‘z mahsulotidan nimaiki (chiqindi) qolgan bo‘lsa, atrof-

muhitga zarar yetkazmasligi uchun harakat qilishi kerak bo‘ladi (bankalar, 

shishalar  va  pamperslar  bilan  bo‘lgan  hodisadagi  kabi).  Ekologiya  va 

chiqindilarni 

zararsizlantirish 

muammolarining 

o‘sib 

borishi 

xaridorlarning  atirlarning  chiroyli  shishachalarini  tashlab  yuborish 

borasidagi  anglashmovchiliklari  Fransiya  Rochas  kompaniyasining 

parfyumeriya tarmog‘ida yangi g‘oyaga undadi. 1994–yilda Rochas hajmi 

30,  50  va  100  ml.  bo‘lgan  va  tugasa  mos  keluvchi  do‘kondan  yana 

to‘ldirib  olish  imkonini  beruvchi  flakonlarda  yangi  «parvoz  suvi»  ni 

taqdim etdi.  

Xarid qilgan odam uning tovari taqdirini quyidagicha belgilaydi:   

1. Mahsulotdan vaqtincha qutiladi. 2. Mahsulotdan qutiladi.                

3. Mahsulotdan butunlay qutiladi. 4. Foydalaniladi. 5. Ijaraga beriladi.  6. 

Qarzga beriladi. 7. Vazifasiga ko‘ra ishlatiladi. 8. Uni qo‘llashning yangi 

usuli topiladi. 9.Yaxshi kunlar kelguncha, saqlanadi. 10. Berib yuboriladi. 

11. Almashiladi.12. Sotiladi. 13. Tashlab yuboriladi.                

14. Sotish uchun. 15. Foydalanish uchun. 16. Vositachiga.