Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot

Nominal ish haqi 
— 
pul shaklida olingan ish haqidir (soat, kun, hafta, oy davomida). 
Real ish haqi 
— bu pul 
shaklida olingan nominal ish haqining sotib olish mumkin bo’lgan tovarlar va xizmatlar 
miqdorida ifodalanishidir. Boshqacha aytganimizda, real ish haqi nominal ish haqining xarid 
quvvatini ko’rsatadi. Real ish haqiga 
nominal ish haqi 
darajasi, 
soliqlar 
hamda 
narx
ning 
o’zgarishi ta’sir qiladi. 
 Bozor iqtisodiyoti mehnat omili va boshqa omil egalari uchun stimul yaratadi. (Stimul 
deb qadimgi Rimda chorva hayvonlarini haydash uchun ishlatiladigan uchli tayoqni aytishgan. 
Keyinchalik, stimul insonni ishlashga undashini nazarda tutadigan bo’ldi.) Mehnat omili uchun 
stimul ish haqining turli shakllari va sistemalarini qo’llash orqali erishiladi. Eng avvalo, ish 
haqining ikki shakli: vaqtbay va ishbay shakli qo’llaniladi.