Toshkent moliya instituti Budjet hisobi va g’aznachilik fakultetining “Investitsion loyihalarni moliyalashtirish” ta’lim yo’nalishi bbi-50 guruh

1-jadval
Mulkni baholash milliy standartlari⁴

№1	Umumiy tushuncha va baholash prinsiplari
№2	Bozor qiymati baholash bazasi sifatida
№3	Bozor qiymatidan farqlanuvchi baholash bazasi;
№4	Moliyaviy hisobot va turdosh hujjatlar maqsadida baholash;
№5	Ssuda, garov va qarz majburiyatlari ta’minlash uchun baholash;
№6	Harbiy texnik mulkni baholash
№7	Baholovchilar ishi sifatini nazorat qilishning ichki qoidalariga qo‘yiladigan umumiy talablar;
№8	Xususiylashtirish maqsadida mulk qiymatini baholash;
№9	Biznes qiymatini baholash
№10	Ko‘chmas mulk qiymatini baholash;
№11	Xususiylashtirish maqsadida davlat uy-joy fondining qiymatini baholash;
№12		Intellektual mulk qiymatini baholash;
№13		Tovar moddiy zaxiralar qiymatini baholash;
№14		Mashina va uskunalar qiymatini baholash.

Baholash faoliyatini tartibga soluvchi qonun hujjatlaridan tashqari baholovchilar uchun mulkchilik huquqi va boshqa ashyoviy huquqlar majburiyatlarning ayrim turlari va baholash obyektiga nisbatan mulkiy munosabatlarni tartibga soluvchi qonun hujjatlari ham alohida ahamiyatga ega. Xususan, O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi, boshqa qonunchilik va me’yoriy hujjatlar, shu jumladan xususiylashtirish, bankrotlik, garov, ipoteka, ishonchli boshqaruvga doir qonunchilik va me’yoriy hujjatlar shular jumlasidandir.
Baholash faoliyatini qat’iy belgilangan tartib asosida olib borilishi baholash faoliyati sifatining asosiy mezoni hisoblanadi. Bunda mulkni baholashning milliy standartlari muhim rol o‘ynaydi. O‘zbekiston Respublikasining Xususiylashtirilgan korxonalarga ko‘maklashish va raqobatni rivojlantirish davlat qo‘mitasi tomonidan
qabul qilingan qarorlar asosida mulkni baholash Milliy standartlari ishlab chiqilgan bo‘lib, bu standartlar bugungi kunda baholovchilar tomonidan qo‘llanilib kelinmoqda.
Bu milliy standartlarga baholash jarayonida amal qilishda baholovchilar tomonidan yaxshi o‘rganib o‘zlashtirgan bo‘lishlari kerak. Yuqorida sanab o‘tilgan Baholash faoliyatining milliy standartlari o‘z mazmun-mohiyatiga ega bo‘lib, har bir standartda mulk turlariga oid baholash usullari yondashuvlari, qo‘llaniladigan tushuncha va atamalar, ularning baholash bosqichlari, ichki qoidalarga qo‘yiladigan talablar haqida keltirib o‘tilgan.
Asosan ko‘p qo‘llaniladigan standartlardan biri bu 1-sonli standart “Umumiy tushuncha va baholash prinsiplari” bo‘lib, albatta har bir mulk obyektni baholashda hamda hisobot tuzishda umumiy tushuncha va tamoyillardan foydalaniladi, so‘ng baholash obyektining prinsiplari ham mavjud bo‘lganligi sababli, ushu standart qo‘llanilishi maqsadga muvofiq. Shu bilan birga, alohida mulk turlari bo‘yicha standartlardan foydalaniladi.