Toshkent kimyo-texnologiya instituti

Etilenvinilatsetat 

 

Empirik nomi 

Etilen vavinilatsetat sopolimeri 

Kimyoviy formulasi 

C

₆H₁₀O₂ 

Fizik xususiyatlari 

Zichligi

 

0,931 g/sm³ 

 

Etilen (IYuPAKda: eten) — organik kimyoviy birikma, C

2

H

4

 formula bilan 

ifodalanadi.eng oddiy alken (olefin), etanning izologi. Normal sharoitlarda rangsiz 

yonuvchan gaz, zichligi 1,178 kg/m³, havodan yengil, kuchsiz xidga ega. Suvda 

10 

 

---

qisman (0 °C 100 ml suvda 25,6 ml), etanoldan (0 °C 100 ml suvda 359 ml) eriydi. 

Dietilefiri va uglevodorodlarda yaxshi eriydi.  

Qo’shbog’ saqlaydi va shuning uchun to’yinmagan uglevodorod 

hisoblanadi. Sanoat miqyoslarida katta ahamiyatga ega bo’lishi bilan birga 

fitogormon hisoblanadi. Etilen dunyoda eng ko’p miqdorlarda ishlab chiqriluvchi 

reagent hisoblanadi. 2010 yildagi ma’lumotlarga qaraganda 113 mln tonna ishlab 

chiqarilgan va bu miqdor har yili 2 –  3 % oshib boradi. Etilen narkotik 

xususiyatlarga ham ega. To’rtinchi sinf xavfli.   

Etilen 

 

Kimyoviy formulasi 

C

2

H

4

 

Fizik xususiyatlari  

Molyar massasi 

28,05 g/mol 

Zichligi

 

0,001178 g/sm³ 

Termik xususiyatlari 

T. suyuq.

 

−169,2 °C 

T. qay.

 

−103,7 °C 

T. chaq.

 

136,1 °C 

T. alanga.

 

475,6 °C 

 

Sirka kislota  kimyo sanoatida murakkab efirlar olishda, indigo moddasini 

sintezlashda, dorishunoslikda esa aspirin, fenatsetin, vanilin preparatlarini hosil 

qilishda keng miqyosda qo’llanadi. Sirka kislota hamda undan olinadigan yarim 

mahsulotlar (keten, sirka angidrid, xlorsirka kislota va boshqalar) erituvchilar, 

polimerlar, gerbitsidlar ishlab chiqarishda hamda sanoat organik sintezining 

boshqa sohalarida katta rol o’ynaydi. Sirka kislotaning ko’pgina murakkab efirlari 

(etilatsetat, butilatsetat) sellyuloza atsetatlarini va nitratlarini, sintetik polimerlarii, 

11 

 

---

tabiiy  ѐg’larni  va  boshqa  organik  moddalarni  yaxshi  eritadi.  Vinilatsetat 

plastmassalar ishlab chiqarish uchun ishlatiladi.  

Sirka kislota CH

3

COOH - rangsiz, o’tkir hidli suyuqlikdir. Oshxona sirkasi 

(sirka kislotasining 5-9 % li suvli eritmasi), sirkali essentsiya (70-80 %), suvsiz 

yoki muzlatilgan sirka kislota (98-99,8 %) holidagi sirka kislotalari mavjud. Ushbu 

kislotalarning produtsent mikroorganizmlari bakteriyalar, mog’or zamburug’lari va 

achitqilar hisoblanadi.  Sirka kislota sintezlovchi produtsent-mikroorganizmlar 

aerob bakteriyalar hisoblanadi.  

 

Kimyoviy formulasi 

CH

3

COOH