Toshkent kimyo texnologiya instituti

Xulosa: 
_____________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Nazariy va amaliy tushunchalarni egallash uchun tegishli savollar: 
1. Soapstok nimalardan nimalardan tashkil topgan? 
2. Soapstokning sifat ko`rsatkichlarini aniqlash nima uchun kerak?
3. Soapstok tarkibidagi umumiy yog` miqdori qanday aniqlaniladi? 
4. Soapstok tarkibidagi yog` kislotalari miqdori qanday aniqlaniladi?
5. Soapstokdan ishlov berish natijasida nimalar olinadi? [13]


15- LABORATORIYA ISHI
Oziq-ovqat mahsulotlari tarkibidagi rang beruvchi moddalarni aniqlash

Sun’iy ingrediyentlar, ya’ni ajralmas tarkibiy qismli oziq-ovqat qo‘shimchalari inson organizmiga nechog‘li ta’sir qilishi endilikda iste’molchilarni eng ko‘p qiziqtiradigan muammolardan biridir. Qolaversa, hozir bu masalani o‘rganish bilan shug‘ullanuvchi nufuzli xalqaro tashkilotlar ham mavjud. Chunonchi, Oziq-ovqat qo‘shimchalari bo‘yicha ekspertlar birlashgan qo‘mitasi – (JECFA) FAO-VOZ ularning sifatini nazorat qilib boradi. U 1991 yili ushbu mahsulotlar ekspertizasiga oid maxsus tartib-qoidalarni tasdiqlagan. Qo‘mita ma’qul topmagan ziravorlarni sanoatda ishlatish ma’n etiladi.

Oziq-ovqat qo‘shimchalarini qo‘llash ustidan nazoratni kuchaytirish maqsadida har bir ingrediyent uchun oldiga YE harfi qo‘yilgan va ramziy ma’noli uch yoki to‘rtta raqamdan iborat quyidagi maxsus belgilar joriy etilgan:
E100-182 – tus beruvchi qo‘shimchalar. Oziq-ovqat rangini ravshanlashtiradi yoki tiklaydi;
E200-299 – konservant (konservalangan oziq-ovqatni buzilishdan saqlovchi modda)lar. Mahsulotni mikroblar va zamburug‘lardan himoyalab, saqlanish muddatini uzaytiradi;
E300-399 – oksidlanishga qarshi qo‘shimchalar. Oziq-ovqatni oksidlanishdan asraydi;
E400-499 – turg‘unlashtiruvchi qo‘shimchalar. Mahsulotning me’yoriy zichligini ta’minlaydi, quyuqlashtiruvchi qo‘shimchalar esa ularning qayishqoqligini oshiradi;
E500-599 – emulgator (emulsiya yuzaga kelishiga ko‘maklashuvchi)lar. O‘zaro singishmaydigan ikki xil suyuqlikdan, masalan, suv va yog‘dan bir turdagi o‘xshash qorishma hosil qiladi;
E600-699 – ta’m va hidni kuchaytirgichlar;
E700-800 – zaxira indeks (shartli belgi)lar;
E900-999 – ko‘pikso‘ndirgichlar. Mahsulotlarda g‘ovaklar paydo bo‘lishi oldini oladi yoki kamaytiradi, ularning tashqi ko‘rinishiga zeb bag‘ishlaydi.
Qiyomli qatlam bilan qoplab jilo beruvchi, nimshirinlashtiruvchi, yumshatuvchi, kislotalik darajasini maromida ushlab turuvchi ziravorlar yuqorida ko‘rsatilgan barcha guruhlarga, shuningdek, yangi E1000 guruhiga kiradi. [14]

100 ml hajmdagi stakan olinib, 0,1 gr aniqlanadigan boyoqli eritma o’lchab olinib, 50 ml distillangan suv solinadi va aralashtiriladi. NaOH eritmasidan tomchilatib solinadi. Aralashma tarkibida antosian E163 moddasi bo’lsa, qizil rangdan ko’k va to’q yashil rangga kirishini kuzatishimiz mumkin. [15]