Toshkent kimyo texnologiya instituti

Suvning karbonat qattiqligini aniqlash - Kolbaga 100 ml tekshiriladigan suvdan olinadi va ustiga 2 tomchi metilrot indikatori eritmasidan tomiziladi. Yaxshilab aralashtirilib, so’ngra to och binafsha rang hosil bo’lguncha 0,1 n xlorid kislota eritmasi bilan titrlanadi. Sarf bo’lgan kislota miqdori 2,8 ga ko’paytiraladi va suvning karbonat qattiqligi graduslarda hisoblanadi.
Suvning umumiy qattiqligini aniqlash - Karbonat qattiqligi aniqlangan suv ustiga 20 ml ishqorlar eritmasidan qo’shilib, 3 min. davomida olov ustida qaynatiladi. So’ngra +20⁰ - 30⁰C gacha sovutilib, miqdori distillangan suv bilan 200 ml.ga yetkaziladi. Keyin qog’oz filtr orqali 100 ml filtrlab olinadi. Olingan filtratga 2-3 tomchi 0,25% li metilrot indikatoridan tomizilib, to och qizil rang hosil bo’lguncha 0,1 n xlorid kislota eritmasi bilan titrlanadi. Titrlash uchun sarflangan kislota miqdori 2 ga kupaytiriladi. Chunki jami suvning miqdori 200 ml edi. Jami sarflangan xlorid kislota miqdori ishqorlar aralashmasi miqdoridan ya’ni 20 dan chiqarib tashlanadi. Shunda kalsiy va magniy tuzlarini chuktirish uchun sarf bo’lgan 0,1 n xlorid kislota miqdori topiladi. Olingan natija 2,8 ga kupaytirilib, suvning umumiy qattiqligi graduslarda topiladi.
Suvning doimiy qattiqligini aniqlash - Suvning doimiy qattiqligi umumiy qattiqlikdan karbonat qattiqlik miqdorini ayirish natijasida topiladi.
Hisoblash tartibi:

1. 
   Karbonat qattiqlikni aniqlashda 3,4 ml 0,1 n xlorid kislota sarflandi. Bunda korbonad qattiqlik 3,4 x 2,8 = 9,52⁰ ga teng bo’ladi.
   
2. 
   Umumiy qattiqlikni aniqlashda 100 ml filtratga 6,9 ml xlo-rid kislota sarflanadi. 200 ml uchun esa 6,9 x 2 = 13,8 ml kislota sarflanadi. Shunday qilib 20 ml ishqorlar aralashmasidan 13,8 ml ishlatilmasdan qolgan. Suvdagi kalsiy va magniy tuzlarini chuktirish uchun 20 – 13,8 = 6,2 ml 0,1 ni xlorid kislota eritmasi sarflangan. Bu vaqtda umumiy qattiqlik 6,2 x 2,8 = 17,36⁰ ga teng bo’ladi.
   
3. 
   Doimiy qattalik esa 17,36 – 9,52 = 7,84⁰ ga teng bo’ladi. [8]