Toshkent kimyo-texnologiya instituti oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi fakulteti

3-MA’RUZA 
 
MOYLARNI GIDRATLASH 
 
Reja:  O‘simliklar  tarkibidagi  fosfolipidlar  va  ularning  xususiyatlari. 
Gidratatsiya  jarayoni  mohiyati.  Gidratatsiya  texnologiyasi.  Gidratlanmaydigan 
fosfolipidlarni  chiqarib  tashlash.  Gidratatsiya  usullari.  Gidratlangan  moyni  quritish. 
Fosfatid konsentrati ishlab chiqarish. 
 
Gidratlash  jarayoni  moylardan  fosfatidlarni  ajratib  olish  maqsadida  olib 
boriladi.  Gritseridlar  tarkibidagi  hamroh  moddalardan  eng  qimmatli  tarqalgani 
fosfolipidlar  guruhi  hisoblanadi.  Ular  moyli  urug‘larda  yog‘siz  fazada  erkin  yoki 
oqsil va uglevodlar  bilan bog‘langan  holatda bo‘ladi.  Rafinatsiya  qilinmagan  yog‘ni 
olish usuli va rejimiga bog‘liq holda moyli homashyodan fosfatidlarni 20% dan 90% 
gacha ajratib olinadi.  
 
Quyidagi  jadvalda  moyli  urug‘  va  yog‘lar  tarkibidagi  fosfatidlar  miqdori 
ko‘rsatilgan.  
     3 – jadval  
 
Moy 
Fosfatidlar miqdori,  
% da stearooletsitin 
  urug‘larda  moylarda 
              Soya 
1,0 – 2,5 
 
forpress  
         - 
1,00 – 1,50 
ekstraksion 
         - 
 
forpress kunjarasida 
         - 
1,5 – 3,0 
hom yanchilmada  
         - 
2,0 – 4,5 
              Kungaboqar 
0,3 – 0,5 
 
forpress 
- 
0,30 – 0,70 
ekstraksion 
- 
0,90 – 1,20 
              Paxta 
0,8 – 1,0 
 
forpress 
- 
1,06 – 1,63 
ekstraksion 
         - 
1,43 – 2,84 
   
  Fosfolipidlarga 
glitserofosfatidlar, 
izonitfosfatidlar, 
sfingomielin-lar 
kiradi. 
O‘simlik moylarida glitserofosfatidlar bo‘lib, ular quyidagi formulaga ega:  
            CH