Toshkent kimyo-texnologiya instituti oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi fakulteti

Jarayonlarning  sinflanishi  va  rafinatsiya  usullari:  Yog‘ning  tarkibi,  sifati 
va qo‘llanilishiga qarab turli rafinatsiya usullari ishlatiladi.  
Asosiy  jarayonlarning  xarakteri  va  rafinatsiya  jarayoniga  reagentlar  ta’siriga 
qarab, ular 3 guruhga bo‘linadi. 
 
 
 

---

 
9 
1.Gidromexanik (fizikaviy) 
2.Fizik-kimyoviy (kimyoviy) 
3. Massa almashuvchi (fiz-kimyoviy). 
2 – jadval  
Rafinatsiya usullari klassifikatsiyasi 
Jarayonlar 
Rafinatsiya usullari 
Asosiy maqsad 
Gidromexanik 
Tindirish,  Sentrafugalash, 
Filtrlash 
Suspenziyalarni 
 
yoki 
aralashmaydigan 
suyuqliklarni ajratish 
Fizik-kimyoviy 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Gidratlash 
Fosfatidlar 
va 
boshqa 
gidrofill 
moddalarni 
ajratish 
Muzlatish 
Yuqori  haroratda  eruvchi 
moddalarni ajratish 
Neytrallash 
Erkin yog‘ kislotalarni olib 
tashlash 
Yuvish 
Sovun  va  suvda  eruvchi 
moddalardan tozalash 
Quritish  
Namligini 
chiqarib 
yuborish 
Massa almashuvi 
Oqartirish 
Rang    beruvchi  moddlar, 
pigmentlardan 
hamda 
sovun 
qoldiqlarini 
yo‘qotish 
Dezodoratsiya 
Hid  beruvchi  moddalarni 
xaydab chiqarish 
Distilyasion 
rafinatsiya 
(ishqorsiz) 
Erkin  yog‘  kislotalari  va 
hid  beruvchi  moddalarni 
chiqarib yuborish 
 
Gidromexanik  jarayonlarga  quyidagi  rafinatsiya  usullari  kiradi:  tindirish, 
sentrifugalash, filtrlash. 
Fizik-kimyoviy  jarayonlarga  esa:  gidratatsiya,  sovutish,  neytrallash,  yuvish, 
quritish usullari kiradi. 
Massa  almashuvchi  jarayonlarga:  oqlash,  dezodoratsiyalash,  distillyasiyali 
rafinatsiya (ishqorsiz) usullari kiradi. 
Biroq, yuqorida berilgan rafinatsiya usullarining sinflanishi shartlidir. Hamma 
aralashmalarni 1 ta usul yordamida yo‘qotish mumkin emas. Shuning uchun amalda 
1ta  texnologik  sxemaga  birlashuvchi  bir  nechta  usullar  qo‘llaniladi.  Masalan:  oziq-
ovqat  uchun  ishlatiladigan  yog‘larni  rafinatsiya  jarayoniga:  cho‘ktirish----filtrlash---
gidratatsiyalash---ishqorli  rafinatsiya---cho‘ktirish----tindirish------sentrafugalash-----
oqlash---dezodoratsiya usullari kiradi. 
 

---

 
10