Toshkent kimyo-texnologiya insituti shahrisabz filiali oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi va sanoat uzumchiligi fakulteti

Markaziy yuqori bosimli uskunalarni tanlash uchun aniqlash omillar
Umuman olganda, markaziy tizimni ikki turi koʼpincha tarqalgan: oʼrta bosim( 10 kg/sm2 dan 20 kg/sm2 gacha) va yuqori bosim( 40kg/sm2 dan 55kg/sm2 gacha). Oʼrta bosimli tizimlar odatda oʼgʼir tuproqlar xukmronlik qiladigan ishlash fabrikalarda ishlatiladi. Yuqori bosimli uskunalar yengil tuproq va kesish faoliyati ishlash uskunalarni tozalash uchun kerak boʼladigan ichimlik va oziq-ovqat fabrikalarda asosan topilgan. Biroq, bir nechaomillar xar bir muayayan fabrika uchun eng yaxshi uzoq muddatli natijalar beradigan uskunalarni aniqlash xisobga olinishi kerak.
Yuvish tuynugi oqim stavkalar va bosim oʼrtasida teskari munosabatlar bor. Xar tozalash vazifasi tuproqni olib tashlab, va uskunadan uni yuvib tashlash uchun maʼlum bir zarba kuchini talab qiladi. 40 dan 55 kg/sm2 yuqori bosimda, tuynug oqim stavkalari taxminan oʼrtacha 5l/daqiqa boʼlishi mumkin, biroq, past bosim bir xil zarbaga erishishi uchun nasadkalar yuqori oqimli stavkalarni talab qiladi. Misol uchun, fabrika 30 dan 40 l/daqiqa gacha yuvish nasadkalarni oʼrta munosib 20 kg/sm2 tizimiga ega boʼlsa va boshqaruv suvni tejashni istasa, buni amalga oshirish uchun 40 dan 50 kg/sm2 gacha bosimni oshirish va 10 dan 15 l/daqiqa ga poynak oqimi xollarini kamaytirish kerak. Natijada, bir xil zarba kuchi va yuvish suvini 50% gacha kamaytirilishi.
Maʼsul boshqaruv boʼlishi uchun, gidromeliorizatsiya xar doim ochiq-oydin boʼlmagan qoʼshimcha imtiyozlarni oshiradi. Kamaytirilgan oqim suvlari, issitish uchun, kamroq quvvat va oqava suvlar ishlatilishini anglatadi. 6 oydan kam boʼlgan vaqtda oʼzini oqlash muddati gʼayrioddiy emas, va koʼpincha 3 oy kabi past ishlatiladi.
Oʼtmishlar davomida, fabrikalarda oʼgʼrir tuproq bilan kam bosimni foydalanishgan, chunki boshqa nomaqbul joyga koʼchirish uchun yufori bosim shunday kuch bilan zarralarni chiqarish istagida boʼlgan. Oʼgʼirroq tuproq oʼgʼirroq zarbani talab qiladi. Kamroq ogʼir boʼlgan tuproqlar bilan protsessorlar oʼrta bosim bilan foydalanishadi.
Uzoq muddatli gidromelioratsiya maqsadlari uchun, 40 dan 50 kg/sm2 gacha, 10 dan 20 l/daqiqa oʼrtacha yuvish shlang tuyinigi bilan tavsiya etiladi. Fabrika ishlab chiqarish uchun tayyorlash bilan qisqa muddat boʼlsa, odatdagidek mustasno boʼladi. Faqat 4 yoki 5 soat tozalash uchun mavjud boʼlsa, yuqori oqim tezligi talab qilinadi. Bu xolat odatda vaqtinchalik, ammo rejalashtirilgan boʼlishi kerak, yaʼni markaziy tizim oqim imkoniyatlariga ega boʼlishi kerak. Markaziy uskunalarni narxi odatda sotib olish qarorini asosiy xal qiluvchisi. Yuqori bosimli uskunalar sotib olish va saqlab qolish uchun katta sarmoya talab qiladi. Nasoslar oʼrta bosimli nasoslardan qimmatroq boʼladi, va barcha qolgan quvur, klapanlar va boshqa qismlar qimmatroq baxolanadi, chunki yuqori bosimli reytinglar zarur. Odatda, kam suv foydalanish afzalliklari uzoq muddat davomida boshlangʼich qiymati va operatsiya xarajatlarini ogʼir mudroq qiladi.
Oʼrta-bosimli uskunalar sotib olish va ishlatish uchun kam sarmoya talab qiladi. Nasoslar mexanik tomonidan kamroq murakkab va quvur, yana/yoki tegishli komponentlar ning xech biri yuqori bosimli reytingni talab qilmaydi, shuning uchun, parvarishlash yuqori bosimli tizimlardan koʼra past.
Suv foydalanishi umumiy fabrika operatsiyalar uchun muxim omil boʼlmasa, oʼrta bosimli tizim koʼrib chiqilishi kerak. Gidromelioratsiya oʼrta bosim bilan amalga oshirilishi mumkin emas. Koʼpchilik zavoddagi protsessorlar 20 dan 30 l/daqiqa gacha nasadkalar bilan 20 kg/sm2 foydalanilishi kerak. Uskunalarni toʼgʼri foydalanishi va sanitariya tartibiga tayyorlanish muxim boʼlgan elementdir.