Toshkent kimyo -texnologiya instituti «vinochilik texnologiyasi va sanoat uzumchiligi»

Lisichka.Qizig‘i shundaki, ushbu qо‘ziqoringa qurt tushmaydi. Sababi, uning tarkibida antiqa modda – xinomanoz topilgan bо‘lib, parazitlar qо‘ygan tuxumlarni eritib yuboradi. Tabiiy antigelmint vosita sifatida qо‘llaniladi, nojо‘ya ta’siri yо‘q.
Veshenka.Organizmdan toksinlar chiqib ketishiga yordam beradi, foydali ichak mikroflorasi faoliyati va qondagi lipidlar darajasini meyorlashtiradi, shuningdek, qon bosimini tushirib, yurak-qon tomir va saraton kasalliklari paydo bо‘lish xavfini kamaytiradi, nerv tizimi ishini yaxshilaydi.

Pleurotus eryngii – oddiy veshenka zamburug‘ini umumiy kо‘rinishi
Oq qо‘ziqorin. Ma’lumotlarga kо‘ra, oq qо‘ziqorinni muntazam iste’mol qilib turish ayrim oshqozon-ichak va saraton kasalliklarining rivojlanish xavfini bartaraf etadi. Ushbu qо‘ziqorindan olingan suv ekstrakti bilan qadim zamonlardan buyon yara va sovuq yegan a’zolarni davolashgan. Oq zamburug‘ silni davolashda, mador quriganda hamda moddalar almashinuvini yaxshilash uchun iste’mol qilingan. Oq qо‘ziqorinlar tarkibida shuningdek, gersenin moddasi topilgan bо‘lib, ulardan stenokardiyani davolashda foydalanishgan.
Oddiy veshenka – iste’mol uchun yaroqli qо‘ziqorinlar turiga kiradi va uni О‘zbekiston sharoitida intensiv usulda о‘stirishga mо‘ljallangan. Tabiiy sharoitda qо‘ziqorin terak, dub, ba’zan esa mevali daraxtlarning atrofida noyabr oyidan to mart oyigacha uchraydi.

Oddiy veshenka: 1 –meva tanasi; 2 - sporalari; 3 - bazidiyalari; 4 - xeylotsistidlari; 5 - gifalar; 6 –qalpoqchasining kutikula elementlari


Shampinyon turlari va ularga ta’rif
Ma’lumki, tabiatda zamburug‘larning 100 mingdan ortiq turi uchraydi. Qо‘ziqorinlar ham shulardan biri. Aytishlaricha, zamburug‘lar hayvonot va о‘simliklar dunyosining oralig‘ida bо‘lgan alohida guruh hisoblanar ekan. YA’ni, zamburug‘lar na о‘simlik, na hayvon.
Zamburug‘larning yesa bо‘ladigan ana shu turlarini “qо‘ziqorin” deb ataymiz. Ayrimlar “qо‘ziqorin kaloriya jihatidan gо‘shdan ham yuqori turadi”, deb mubolag‘a qiladilar. Bu bejizga emas. Iste’molga yaroqli qо‘ziqorinlar ma’danli moddalar, oqsil hamda “C” va “V” guruhlariga mansub vitaminlarga juda boydir. Uning eng asosiy ustunligi oqsilning koni ekanida: qо‘ziqorinda oqsil tuxumdan 2, gо‘shtdan 3 barobar kо‘p. Fosfor va kalsiy borasida baliq qatori. Shu bilan birga, u juda tо‘yimli bо‘lib, ozgina yesangiz ham darrov qorningiz tо‘yib qoladi. Qо‘ziqorinli taomlar bilan birga organizm vitamin, aminokislotalar, mikroelementlarning katta miqdorini qabul qiladi.
Misol uchun, xitin moddasi shlak va og‘ir metallarni о‘ziga singdirib, ularni ovqat hazm qilish jarayonida organizmdan chiqib ketishida muhim rol о‘ynaydi.