Тошкент кимё – технология институти

 
Plastmassalarni metall bilan qoplash
Bunda plastmassa mahsulotlariga (shu jumladan yarimfabrikatlar ham) metall qoplama 
beriladi. Qoplama har xil qalinlikda bo‘lishi mumkin 0,01-0,1 mikron, bu usul bilan yupqa 
qoplamalar olish mumkin.
Bu qalinlikdagi qoplamalar dekorativ mahsulot olishda, yaltiroq, nur qaytaruvchi buyumlar 
olishda keng qo‘llaniladi. Bundan tashqari 2 mikron qalinlikdagi metall qoplamalar elektr 
o‘tkazuvchanlik hossasiga ega bo‘ladi; 30-50 mikronli qoplamalar materialni mustahkamligini va 
issiqlikka chidamliligini oshiradi.
Polimerlarni metall bilan qoplash uch asosiy guruhga bo‘linadi:
1. 
Mexanik;

---

92 
2. 
Fizikaviy; 
 
3. 
Ximiyaviy. 
 
Mexanik usul - bunda qoplama oldindan tayyorlanadi va shundan so‘ng yuzaga qoplanadi (metall falganing o‘zini qoplash yoki yelimlab qoplash). 
Fizikaviy usul - yuzasi yuqori vakuumlangan sovutilgan polimerga metall bug'larini o‘tirtirish. 
SHuning uchun bu usul ko‘pincha vakuum qoplamasi deyiladi. Bu usul bilan ko‘proq PS, PE, ABS 
plastik PETF mahsulotlar va plyonkalari sirti bilan qoplashda foydalaniladi.
 
 
Ximiyaviy yoki ximik-galvanik qoplash 
Bu usul bilan polimer yuzasi ximiyaviy reaksiya hosil qilib uni metall bilan qoplashdir. 
Buning uchun yuza yaxshilab tayyorlanadi, so‘ng yuzaga metallni qayta tiklash katalizatori o‘rnatilib, 
yupqa metall qatlami hosil qilish uchun metall eritmasi purkaladi, bunda katalizator tufayli o‘z xoliga 
keltiriladi.
Galvanik qoplash deyarli shu usulda bajariladi, shuning uchun avval kuchsiz tok beriladi, 
so‘ngra esa qoplama qalinligi talab etiladigan holatga kelguncha tok miqdori oshirib boriladi. Bu usul 
bilan ko‘p qatlamli qoplama ham olinadi.