Toshkent farmatsevtika instituti

Organizm nospetsifik ximoya omillari

Immun sistema - limfoid organ, tukima va xujayralar yigindisi bo‘lib, organizmning genetik jixatdan doimiyligini, gomeostazini ta’minlaydi. Uning asosida struktura jixatidan doimiyligini ta’minlash asosida o‘zinikidan - begona ni ajrata olish prinsipi etadi. O‘zinikidan begonani ajratishda asosan asosiy gistosigishtirshi kompleksi va ularni ekspretsiya kilinuvchi maxsulotlari katnashadi. Ko‘pchilik xollarda o‘zining o‘zgargan xujayralarini aniklash immun sistema uchun begona xisoblanadi va begona sifatida unga karshi kurashadi.

Xar bir sistema singari immun sistemani xam markaziy va periferik organlari, ishchi xujayralari mavjuddir.

Immun sistemami markaziy organlari - Suyak kumigi, ayrisimon bez, ichakni limfoid tukimalari. Markaziy , organlarni vazifasi. Immunkompetent xujayralarni 'xosil bo‘lishi, etilishini ta’minlaydi. Ayrisimon bezda bu xujayralar etilib o‘zinikidan begonani ajrata olishi mumkin.

Periferii: organlar - Talok, limfa tugunlari, limfa yigilmalari, ichakdagi limfa yigilmalar, organlardagi limfoid yigilmalar kiradi.

Periferik organlarni asosiy vazifasi adekvat immun javobni antigen stimulyasiyadan keyin keltirib chikaradi. antigenni topish uni aniklash va limfotsitlarni klonar proliferativ ko‘payishi okibatida gumaral va xujayra tipidagi immun javoblar shakllanadi. (AT-zavisim, differensirovka). Immun sistemasini xujayralari o‘z navbatida bo‘linida asosiy va yordamchi xujayralarga.

Immun sistemaning asosiy xujayralari - limfotsitlardir. Limfotsit xujayralari ok tanachalariga kirib bir yadroli xujayradir. Konda umumiy leykotsitlarga nisbatan 28-32% tashkil kyladi, ya’ni 2 ¹ 10 1 litr konda uchraydi. Bu limfatsitlar organizmda asosiy vazifasi xamma immun maxsus reaksiyalarni shu limfotsitlar keltirib chikaradi.

Immun sistemasini yordamchi xujayralariga kiradi - neytrofillar, makrofaglar,eozinafillar, monotsitlar va b.x.

Antitela (AT) yoki immunoiobo‘linlar. (Ig) gumoral immunitetni asosini tashkil kiladi. AT ta’siri natijaisda sintez kilinadi. AT maxsus AG bilan birikish xususiyatiga ega, lekin shunday AT borki ko‘pchilik AG larni antigen determenanti 'bilan birikish mumkin. Bunday AT geperomaxsus AT xam deb yuritiladi. AT ni millionlab turlari bo‘lishi mumkin. Ularni aktiv markazi aloxida Ag depermenantlar bilan maxsus birikadi.

AT ximiyaviy strukturasi.

At lar ximiyaviy jixatdan oddiy to‘zilishga ega bo‘lib, ikkita ogir zanjirdan va ikKita engil zanjirdan tarkib topgandir. Xar bir ogir va engil anjirlar bir birlari bilan disulfit boglar bilan boglangan. Ogir zanjir bilan engil zanjir birikkan joyda aktiv markaz mavjud bo‘lib, u erda antigenni biriktirib oluvchi maxsus markaz tutadi. Ogir va engil anjirlarni tutashgan joyi birikib immunoglobo‘lini sharnir kismini tashkil kiladi. Aktiv kismlari immunoglobo‘linni turiga karab 2, 4, 6 , 10 ta bo‘lishi mumkin. At struktura birligi monomer deb yuritiladi. Ag briktiriyu oluvchi markazi lgG 2 ta yoki Fab, Fab₂ yuritilsa, Ag biriktira olamydigan uchastkasini Fc fragment konstanta deb yuritiladi. At ni Fc uchastkasi muxim biologik funksiyalari bajaradi.

Fc fragment At maxsus birikganini aniklab beradi. Effektor xujayralar bilan makrofaglar, polimorf yadroldi leykotsitlar semiz xujayralar bilan ularni membranasida immunoglobo‘linni Fc fragmentiga nisbatan retseptorlar mavjuddir. SHu retseptorlar yordamida Ag organizmdan chikariщsa, tugatishda katnashadi.

At va Ag maxsus birikish oqibatida komplementni aktivlashuvi kuzatiladi. At N- zanjirini tuzilishiga karab At ni 5 -sinfi tavofut kilinadi. lgM, lgG, IgA, lgD, lgE.

Antigenlar. Kelib chikishi turlicha bo‘lgan genetik begonalik belgisini tashib yuruvchi organizmga kiritilganda immun reaksiyalarni keltirib chikara oladigan modsa va xujayralarga aytiladi.

Antigenlarni xususiyatintigenligi, ya’ni organizm uchun begona bo‘lishi va antitela bilan, maxsus limfotsitlarni retseptorlari bilan birika olish xususiyatiga aytiladi.

1.Immunogenlik xususiyati immun sistemaning maxsus reaksiyasini keltirib chikarib xususiyati.