Toshkent farmatsevtika instituti

Aptekada sanitar bakteriologik nazoratning ahamiyati.

Bu jarayon havoning mikrob soni va sanitar ko’rsatkichni mikroorganizlarni aniqlashni o’z ichiga oladi. Havodagi mikroorganizmlar sendimetatsiya va asperatsiya usullari orqali tekshiriladi.Koxning sedimentasiya usuli havoni mikrobiologik jixatdan o’rganishning eng oddiy usuli xisoblanadi. Ichida zich ozuqa muhiti bo’lgan steril Petri kosachasini havodan namuna olish uchun ochiq holda bir necha joyga qo’yilib ma’lum vaqt (5-10 minut) saqlanadi, so’ng qopqog’ini yopib termositatga qo’yiladi.

Havoning mikrob soni Omelyanskiy usuli bo’yicha, yani 10 L havo tarkibida mavjud bo’lgan mikroorganizmlar 5 minut ichida 100 sm2 yuzaga qancha tushishiga qarab aniqlanadi. Bunda xar bir mikrob xujayrasi bitta koloniya uchun asos vazifasini bajaradi. Muhitda hosil bo’lgan koloniyalar soni va ekspozisiya muddatiga asoslanib 1 m3 yani 1000 L havo tarkibida mikroorganizmlar soni aniqlanadi.

Havoning mikroorganizmlar bilanbilan ifloslanish darajasini aniqlashning ikkinchi usuli – Krotov apparati yordamida tadqiqot olib borishdir.

Havoning mikrobiologik jixatdan o’rganishning asperatsiya usuli havoning mahsus filtr qog’ozlari, suyuqliklar, kukunlar va mikroorganizmlarni ushlab qola oladigan boshqa materiallar orqali filtirlash yoki asperatsiyalashga (so’rib olish) asoslangan.

Suv va havoni sanitariya-biologik jixatdan o’rganishdan tashqari har oyda bir marta dorixonadagi jihozlar: stol va asbob-uskunalar, apteka xodimlari ishlatadigan xalatlar, sochiq va do’ppilar, shuningdek, xodimlarning qo’llari tekshirib turiladi. Bundan tashqari, xar kvartalda ikki marta in’eksiya uchun qo’llaniladigan eritmalar, sterillangan tomizg’i dorilar (masalan, ko’zga tomiziladigan dorilar), nostril dori darmonlar, dorixonada ishlatiladigan idishlar, mikroblar urug’latishda qo’llaniladigan probirkalar tekshirishdan o’tkaziladi. Bundan tashqari tekshirishlarning natijasida dorixonaning tozalik darajasi, tozalikga rioya qilish tartiblari, buzilishi hollari aniqlanadi, eng muhimi, bu tekshirishlar idishlarni yuvib tozalash sifati va dori prearatlarini tayorlash sifatiga to’g’ri baho berishga imkon beradi. Dorixona jihozlari stol stellar, idishlar xodimlarning qo’llari, sochiq va halatlarning mikroblar bilan zararlanish darajasi tekshirib ko’rish uchun tampon va yuvish usullaridan foydalaniladi.

Odatda bu tekshirishlarda mikroorganizmlarning umumiy miqdorini aniqlash bilan chegaralanmasdan, mikrofloraning sifat jihatdan farqlanishiga doir ma’lumotlar olinadi, masalan, E. coli enterokokklar, enteroviruslar, S aureus tayoqchasimon va proteus turiga mansub bakteriyalar, shguningdek maxsus ko’rsatkichlar bo’yicha potensial patogen va patogen mikroorganizmlarning mikroflora tarkibidagi o’rni o’rganiladi.

Dorixona xodimlarining qo’llarini tekshirish uchun steril tampon bilan qo’l panjalari, kaft va qo’l orqasi yaxshilab artiladiva ko’rsatilgan tartibda yuviladi. Bunda mikroorganizmlar bilan zararlanishlarning umumiy darajasi emas, balki qo’lning qanchalik fekaliy bilan zararlanish darajasini aniqlash muhim ahamiyatga ega.

Dorixona idishlarining mikroblar bilan zararlanish darajasini aniqlash uchun quyidagi usuldan foydalaniladi: kichkina dori idish yoki flakonchaga natriy xloridning izotonik eritmasidan 10 ml solib, yaxshilab chayqatiladi va idishning ichki qismi chayib chiqiladi.Keyin ana shu yuvilgan idish ichidagi eritmadan 1 ml probani olib, GPA yoki suslo-agar solingan Petri kosachsiga yuqorida ko’rsatilgan usul bo’yicha ekiladi.