Toshkent farmatsevtika instituti

Buyrak usti bezlarining mag`iz qismi (substantsia medularis) xromaffin to`qimalarida katexolaminlar (adrenalin, noradrenalin) sintezlanadi. Ular uglevodlar va yog`lar almashinuvida, yurak va qon-tomir sistemasi, silliq muskullar faoliyati, qon ivishi, organizmning adaptiv moslashuv reaktsiyalari safarbarligini boshqarishda ishtirok etadi. Xromaffin to`qimalar ba`zi simpatik gangliyalar va paragangliyalar orasida ham uchraydi.
Oshqozon osti bezi (pancreas) - qorin bo`shlig`ining chap tomonida, me`da ostida joylashgan aralash sekretsiyali organ. Bezning ekzokrin qismi - atsinoz (zimogen) to`qimadan, endokrin qismi - Langergans orolchalaridan tashkil topgan.

425

Langergans orolchalari – murakkab ichki sekretor apparati bo`lib, har xil turdagi hujayralar to`plamidan iborat: A - hujayralarida ishlanadigan glyukagon gormoni uglevodlar va yog`lar almashinuvini, β - hujayralarida sintezlanadigan insulin uglevodlar, yog`lar, oqsillar metabolizmini boshqaradi. D – hujayralarida esa somatostatin, pankreagastrin va sekretinlar ishlab chiqariladi. Somatostatin bir qator gormonlar - insulin, glyukagon va boshqalar sekretsiyasini nazorat qilsa, pankreagastrin - oshqozon bezlarining nordon (kislotali) sekretsiyasini boshqaradi. Sekretinlar - oshqozon osti ekzokrin sekretsiyasining stimulyatori bo`lib, ingichka ichakning yuqori bo`limlarida ham hosil bo`ladi.