Toshkent farmatsevtika instituti tibbiy va biologik fanlar kafedrasi mikrobiologiya, virusologiya va

 
Gripp virusini sxematik strukturasi 86 - 
rasmda keltirilgan.
Paramiksoviruslar 
Paramyxoviridae oilasi va bu oilaga 4 ta avlod vakillari kiradi: 
Paramyxovirus avlodi-paragripp qo’zg’atuvchilari 1 -3 tipi; Rubulavirus-avlodi epidemik paratit 
kasalligi viruslari 2 va 4 tiplari; Morbillavirus-avlodi qizomiq kasalligi virusi; Pneumovirus- RS 
virus. Paragripp virusi RNK saqlovchi virus bo’lib segmentlanmagan –RNK malekulasi tutadi. 
Superkapsid tarkibida gemagglyutinin (N), neyrominidaza (N) antigenlari va F-oqsil uchraydi 
(rasm 87). G’ oqsil hujayra membranasiga birikishni va zararlangan simplast hujayralarining hosil 
bo’lishida qatnashadi.Virus replikasiyasi doimo hujayra sitoplazmasida ro’y beradi.Viruslar 
gemadsorbsiya, gemolitik, neyrominidaza va simblast hosil qilovchi xususiyatlarga ega
 
Paragripp viruslari
(PV). Odamlarda yuqori nafas yo’llarining shilliq qavatlarida paragripp 
kasalligini (para-oldida, yunoncha) keltirib chiqaradi. Kasallik qo’proq bolalarda va bolalar 
kolektivlarida kuzatiladi. Bolalarda kasallik larengotraxeobranxit ko’rinishda o’tib, yolg’on krup 

---

173 
deb ham ataladi (1,2 tiplari chaqiradi). Virusning 3 tipi bir yoshgacha bolalarda bronxit va 
zotiljam kasalliklarini keltirib chiqaradi. 
Epitparotit virusi (tepki). O’tkir yuqumli infeksion kasallik bo’lib asosan quloq oldi bezini 
jarohatlab, ko’pincha birdan (epidemik vspishka) bolalar kollektivlarida epidemik boshlanishi 
mumkin. Epitparotit virusini bita serovari uchraydi. 
 Qizomiq virusi (QV)
. Virus dastlab yuqori nafas yo’lidagi epitelial xujayralarga kiradi va shilliq 
qavat, burun-halqum, traxeya va bronxlarning epiteliy hujayralarida ko’payadi, so’ngra qonga 
tushadi. Virus qon kapillyarlarining endoteliy hujayralarini shikastlaydi. Bu hujayralar nekrozga 
uchrashi natijasida terida toshmalar paydo bo’ladi. Ayrim hollarda virus markaziy nerv 
sistemasiga borib ensefalomielitni keltirib chiqaradi. Virus