210
1.
Имконият доирасида
2.
Бюджет
улуши
3.
Рақобатчилар билан беллашув
4.
Сотувлар хажми улуши
5.
Мақсад ва вазифаларни боғлаш усули.
«Имконият доирасида» усулини
қўллаганда фирма олдин
маркетингнинг рекламадан ташқари барча воситаларига маблағ ажратиб,
ортиб қолган маблағларни реклама ҳаражатларига йўналтиради. Бу усул энг
заиф усул бўлиб, ундан асосан кичик ишлаб чиқарувчи корхоналар
фойдаланади. Усулнинг камчилиги: рекламага бўлган эътиборнинг
сустлиги; маблағлар ортиб қолмаган ҳолатда,
рекламага ажратиладиган
бюджет етарли бўлмаслиги мумкин.
«Бюджетнинг
ўсиш
суръати»
усулида
реклама
бюджетини
режалаштириш учун олдинги йилларда рекламага сарфланган маблағлар
суммаси бўйича ўсиш суръати ҳисобланади. Ушбу аниқланган фойизни
хисобот йилидаги харажатларга қошган холда келгуси йил реклама
харажатлари режалаштирилади. Бу усулнинг қуйидаги авзалликлари бор:
хисобот даврининг мавжудлиги,
хисоб - китобнинг осонлиги, фирманинг
ўтган давр ютуқлари ва келажак тенденцияларига бўлган муносабатига
асосланган ҳолда реклама бюджетини аниқлаш. Лекин шу билан бирга
усулнинг камчиликлари ҳам мавжуд: реклама бюджети ҳар доим ҳам
мақсадларга
боғланмайди,
усул
кўпроқ
интуицияга
асосланган,
муваффақиятга эришилганлик ѐки муваффақиятсизликни баҳолаш
қийинлиги
31
.
«Рақобатчилар билан беллашув» усули рақобатчиларнинг
хатти-
ҳаракатига боғлиқ равишда реклама ҳаражатларини ошириш ѐки
камайтиришга асосланади. Усулнинг афзаллиги унинг бозордаги вазият
таҳлилига асосланганлиги, косервативлиги ва хисобот даврининг
мавжудлигидадир. Камчиликлари
- бу усул лидерлик усули эмас, балки
рақобатчининг издоши, эргашувчиси қўллайдиган усулдир, рақобатчининг
реклама харажатларини ҳар доим ҳам аниқлаб бўлмайди, фирманинг
рақобатчи билан ўхшашлиги бўйича тахминга асосланганлик.
«Сотувлар хажми улуши» усули қўлланганда фирма реклама
бюджетини сотувлардан тушган маблағлар билан боғлаган ҳолда
ҳисоблайди. Биринчи йил маълумотларига кўра реклама харажатлари сотув
31
Д.Т.Саипова. «Фармацевтик менежмент» фанидан ўқув-услубий кўрсатмалар тўплами. –
Тошкент-2011. – 187 бет.
211
хажмининг қанча улушини ташкил қилиши аниқланади (Қ
р)
.
Келгуси
йилларда сотув хажмини режалаштирган ҳолда шу аниқланган улуш
(Қ
р
)нисбатида реклама харажатлари режалаштирилади.
«Мақсад ва вазифаларни боғлаш» усулида фирма реклама
фаолиятининг мақсадларини аниқ белгилаб, унга эришиш учун қандай
вазифаларни ҳал этиш кераклигини аниқлаган ҳолда шу вазифаларга
мувофиқ равишда реклама бюджетини режалаштиради. Бу
усул барча
усуллар ичида энг оптимал усулдир. Афзалликлари: мосланувчанлиги,
мақсаднинг аниқлиги, ҳаражатларнинг мақсаднинг бажарилишига
боғланганлиги, муваффақиятга эришилганлик ѐки муваффақиятсизликни
баҳолаш осонлиги. Камчилиги – нисбатан кичик фирмаларда реклама
мақсадларини ва аник вазифаларни белгилаб, харажатларни режалаштириш
мураккаблиги.
Муваффақиятли компаниялар алоҳида бир усулда тўхталмасдан
кўпинча
усулларнинг
комбинациясини
қўллаган
ҳолда
реклама
ҳаражатларини режалаштирадилар.
Do'stlaringiz bilan baham: