Тошкент фармацевтика институти

2.3. Дори восита давлат сиѐсатини амалга ошириш 
Сиѐсий ҳар қанчалик пухта шаклланадиган бўлмасин агар у ҳаѐтга татбиқ 
этилмаса, унинг ҳеч қандай аҳамияти қолмайди. Ҳар қандай дори восита 
сиѐсати учун уни амалга оширишнинг кенг қамровли ѐҳуд ―Бош режа‖ си 
шарт бўлади. Зеро унинг ҳар бир қисми батафсил стратегия ва ҳатти-
ҳаракатнинг аниқ режаларини талаб қилади. Ушбу бўлимда сиѐсатни амалга 
оширишнинг баъзи умумий кузатувлари баѐн этилади. Давлат дори восита 
сиѐсатининг ҳар бир қисми бўйича батафсил техник тавсиялар кейинги 
бобларда баѐн этилган (1-расмга қаранг). 
Сиѐсатни амалга ошириш устиворликлари 
Сиѐсатни амалга ошириш устиворликлари ҳар бир алоҳида мамлакат учун 
турлича бўлиши мумкин. Масалан, дастлабки тиббий ѐрдам билан кенг 

---

136 
қамраб олиш таъминланган бўлса, ҳамда ДВга етишиш муаммолари 
бўлмаса, уларда оқилона фойдаланиш ва ДВга дахлдорлик ташвишлари 
пайдо бўлиши эҳтимоли бор. Бундай вазиятда дори восита сиѐсатини 
амална ошириш бозор тартиботида уйғунлашади ҳамда турғун ва адолатли 
эришишни чегараламасдан ҳаражатларни ушлаб қолишга ҳаракат 
қилинади. Унчалик ривожланмаган мамлакатларда соғлиқни сақлаш ва 
дори воситага кетадиган умумий сарфлар анча арзон бўлиши, хусусий 
сектор эса кўпчилик ахолининг талабини қондиришга жалб этилмаган 
бўлиши мумкин. Бундай вазиятда сиѐсий асосан муҳим ДВга эришишликка 
қаратилади. 
Сиѐсатни амалга ошириш борасидаги устиворликлар муаммоларнинг 
қийинлиги. Шунингдек, вазифаларни муваффақиятли амалга ошириш 
имкониятларига, мавжуд захираларлан фойдаланишдаги эришиладиган 
натижалар билан белгиланади. 
Бош режа ва ишчи режалар 
ДВ соҳасидаги давлат сиѐсати тадбиқ этиш режасини ѐҳуд бош режани 
амалга оширишга олиб келади. У 3-5 йиллик мудатни қамраб олиши 
мумкин. Татбиқ этиш режаси сиѐсатнинг ҳар бир босқичида нималар қилиш 
кераклиги, бунинг учун ким жавоб беради, бюджет талабларини баҳолаш, 
тавсия этилган тахминий муддатлар акс этади. Агар ўз маблағларининг 
етишмаслиги аниқланса, унда дастлабки хатти-харакатлар мажмуини 
аниқлаш, уларни мавжуд захиралар билан адо этиш йўллари белгиланади. 
Бундай ҳолатда бўлажак донорлар хиссаси ҳам истисно қилинмайди. 
Бундай пайтда маблағлар етишмаслиги келажакда донорлик кўмаги 
борасидаги тавсиялар деб белгиланиши мумкин. Бош режа мониторинга 
ѐрдамлашади, бунда у билан барча ҳамкор ва манфаатдор томонлар 
таништирилади. 
Бош режа йиллик, ишчи режаларига бўлиниши, улар турли муассасалар 
билан бирга ишлаб чиқилиши, уларнинг режаларни бажаришдаги ўрни 
аниқланиши керак. Мазкур режаларда ҳар бир қисм бўйича ѐндашув ва 
тадбирлар кўрсатилиши, жавобгар шахслар белгиланиши, асосий вазифалар 
аниқланиши натижалар тафсифланиши, аниқ жадваллар айтилиши, мавжуд 
бюджетдан хабардор этилиши лозим.