Тошкент давлат юридик университети

Tog‘li hududlarni muhofaza qilish va xalqaro hamkorlik 
Birlashgan Millatlar Tashkiloti (BMT) Bosh Assambleyasining (BA) 
53-sessiyasida (1998 yil 10 noyabr) dunyoning 130 mamlakati 
delegatsiyalari konsensus metodi bo‘yicha (ovoz bermasdan) 2002 yilni 
Xalqaro Tog‘ yili (XTY) deb e’lon qilish to‘g‘risida maxsus qaror qabul 
qildi. Bu qarorni 106 mamlakat qo‘llab-quvvatladi. Shveysariya, Peru, 
E’tibor bering ! 
Atmosfera havosini muhofaza qilish 
bo‘yicha Vena konvensiyasi va Monreal 
protokoli mavjud. Vena konvensiyasiga Jahondagi 147 mamlakat imzo 
chekkan. Jahon xalqlari 1995 yildan boshlab, 16 sentyabrni 
atmosferaning ozon qatlamini muhofaza qilish xalqaro kuni sifatida 
keng nishonlab kelmoqdalar.
E’tibor bering ! 
Tog‘lar tabiati, aholisi, iqtisodiyotining 
o‘ziga xos “Tog‘” shakllariga egaligi, barqaror 
rivojlanish yo‘nalishlari bilan tekisliklardan tubdan farq qiladi. Tog‘ 
hududlari dunyo quruqlik yuzasining 40 foizini tashkil etadi.

---

343 
Avstriya va Fransiya bu tashabbusni eng faol qo‘llab-quvvatlagan 
mamlakatlar bo‘ldi.
Xalqaro hamjamiyatning oliy organi-BMTning ushbu qarori 
birinchidan, tog‘ regionlari va uning aholisining sayyoramiz hayotidagi 
ahamiyatining, tan olinishi bo‘lsa, ikkinchidan, ko‘plab mamlakatlarda 
2002 yilgacha qolgan davrda xilma-xil tadbirlarni amalga oshirishga asos 
bo‘ldi. Bu qaror BMTning atrof-muhitni himoyalash va barqaror 
rivojlanishga bag‘ishlangan konferensiyasida (1992 yil, Rio-de-Janeyro) 
qabul qilingan hujjatning (XXI asr kun tartibi) 13-bobi «Mo‘rt 
ekotizimlarni boshqarish: tog‘ rayonlarining barqaror rivojlanishi» 
bo‘yicha tamoyillarini amalga oshirishga yo‘naltirilgan muhim amaliy 
tadbiri hisoblanadi. Qarorda dunyo mamlakatlari hukumatlariga XTYni 
o‘tkazishga 
tayyorgarlik 
jarayonida 
tog‘ 
hududlarini 
barqaror 
rivojlantirishning muhimligini har tomonlama hisobga olgan holda, milliy 
rejalarni ishlab chiqib, amalga oshirish tavsiya etilgan. Shu jumladan, 
ko‘rsatib o‘tilgan 13-bobning ijrochisi FAO Tog‘ forumi orqali barcha 
manfaatdor tashkilotlar va shaxslarga murojaat qilib XTYni eng samarali 
o‘tkazish yuzasidan taklif va g‘oyalar berishni, qolgan 4 yil mobaynida 
qanday ishlarni amalga oshirish kerakligini so‘radi.
Tog‘lar umumdavlat ahamiyatiga ega bo‘lgan katta milliy boyligimiz 
bo‘lib, ular g‘oyat muhim tabiiy-ekologik (eng yirik ekotizim, biologik va 
landshaft xilma-xilligining asosiy markazi, turli-tuman tabiiy boyliklar 
manbai), ijtimoiy-iqtisodiy (tog‘ iqtisodiyoti, tog‘ aholisi madaniyati) 
hamda tabiat muhofazasi obyekti vazifalarini bajaradi.
Shu sababdan O‘zbekistonning tog‘li hududlarini asrash, ekologik 
xavfsizligini ta’minlash, barqaror rivojlantirish dolzarb muammoga 
aylanmoqda. Ushbu yo‘nalishda xalqaro hamkorlik, birinchi navbatda