Toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi

Zaruriy belgilar 
bu barcha jinoyat tarkiblari uchun xos bo‗lib, ularsiz 
jinoyat tarkibi mavjud bo‗lmaydi. Zaruriy belgining yo‗qligi har qanday jinoyat 

---

44 
tarkibining mavjud emasligini anglatadi. Ularga jinoyat obyekt, ijtimoiy xavfli 
qilmish (harakat yoki harakatsizlik), qasd yoki ehtiyotsizlik shaklidagi ayb, 
shaxsning aqli rasoligi hamda jinoyat qonuni bilan sodir etilgan qilmish uchun 
javobgarlikka tortish yoshiga yetganligi. 
Fakultativ belgilar
bu ayrim jinoyat tarkiblari uchun xos bo‗lib, ularga 
tajovuz predmeti, ijtimoiy xavfli oqibat, qilmish va oqibat o‗rtasidagi sababiy 
bog‗lanish, jinoyat sodir etish usuli, vaqti, joyi, sharoiti, quroli va vositasi, motiv 
va maqsad, jinoyat subyektining maxsus belgilaridir. Fakultativ belgilar 
quyidagilar bilan ahamiyatli: 
1) agar qonun chiqaruvchi fakultativ belgini jinoyat tarkibiga kiritgan bo‗lsa, 
bu belgi mazkur jinoyat tarkibining zaruriy belgisi hisoblanadi;
2) qonun chiqaruvchi fakultativ belgini kvalifikatsiyaga ta‘sir qiluvchi, 
jinoyatning ijtimoiy xavfliligini orttiruvchi etib belgilashi mumkinligi;
3) agar fakultativ belgi jinoyat tarkibiga kiritilmagan hamda kvalifikatsiyaga 
ta‘sir qiluvchi xususiyatga ega bo‗lmasa, u jazoni yengillashtiruvchi yoki 
og‗irlashtiruvchi holat sifatida inobatga olinadi.