Toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi

Moddiy tarkibli jinoyat
qonun chiqaruvchi tomonidan jinoyatning obyektiv 
tomonida nafaqat qilmish, balki ijtimoiy xavfli oqibat ham zaruriy belgi sifatida 
o‗rnatilgan tarkibli jinoyat hisoblanadi. Moddiy tarkibli jinoyatlarda jinoiy oqibat 
yuz berishini qonun chiqaruvchi jinoyat qonunida ko‗rsatilgan va belgilangan 
oqibatning yuzaga kelishi bilan bog‗laydi (masalan, JKning 105-moddasida – 
o‗rtacha og‗ir shikast yetkazish).
Moddiy tarkibli jinoyat tarkibi 
– bu jinoyatning tamom bo‗lish paytini 
qonun chiqaruvchi jinoiy oqibat bilan bog‗lagan tarkibidir. Agar qilmish natijasida 
jinoiy oqibat yuz berishi zaruriy belgi sifatida nazarda tutilgan bo‗lsa, jinoiy 
oqibatning yuz bermasligi qilmishda jinoyat tarkibi mavjud emasligini anglatadi. 
Aybdor bunday hollarda tegishli jinoyatni sodir etishga suiqasd qilganlik uchun 
javobgarlikka tortilishi mumkin. 
Moddiy tarkibli jinoyatning o„ziga xos xususiyatlari.
Qayd etish kerakki, 
moddiy tarkibli jinoyat ijtimoiy xavfli qilmish obyektiv tomonini tashkil etuvchi 
ijtimoiy xavfli oqibat yuz berishidan kelib chiqib belgilanadi. Shunday qilib, 
mazkur vaziyatda qilmish oqibatga sabab bo‗lgandagina jinoiy xarakter kasb etadi. 
Bunda muhim jihat ijtimoiy xavfli oqibat hisoblanadi. Xulosa qilish mumkinki, 
bunday tarkibli jinoyatlarda nafaqat obyektiv tomonning zaruriy belgisi, ijtimoiy 
xavfli qilmish muhim rol o‗ynaydi, balki uning fakultativ belgisi – salbiy ijtimoiy 
oqibat ham inobatga olinadi. Bunga qasddan odam o‗ldirish jinoyatini misol 
keltirish mumkin. Mazkur vaziyatda oqibat (jabrlanuvchining o‗limi) asosiy o‗rin 
tutadi. Faqatgina o‗lim shaklidagi oqibat yuz bergan taqdirdagina ijtimoiy xavfli 
qilmish mavjudligi xususida so‗z yuritish mumkin. 
Moddiy tarkibli jinoyatlarga qasddan odam o‗ldirish (JKning 97–101-
moddalari), talon-toroj (JKning 164–169-moddalari), xAfv ostida qoldirish 
(JKning 117-moddasi), jinoiy abort (JKning 114-moddasi) va boshqalarni misol 
keltirish mumkin.