Toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi

Qo„shimcha obyekt
– jinoiy javobgarlikka sabab bo‗ladigan qilmish 
natijasida unga zarar yetkazadigan yoki zarar yetkazishning real xAfvini keltirib 
chiqaradigan muayyan ijtimoiy munosabat. Biroq qo‗shimcha bevosita obyekt 
boshqa o‗xshash obyekt doirasida ham bo‗lishi mumkin. 
Masalan, bosqinchilik jinoyatida qilmish bir vaqtning o‗zida mulkka va 
sog‗liqqa zarar yetkazadi. Shunga qaramasdan garchi ushbu jinoyatda JKning 
boshqa bobida javobgarlik nazarda tutilgan jinoyat obyekti – sog‗liqqa zarar 
yetkazilsa ham mazkur jinoyat mulkni talon-toroj qilish jinoyati sifatida e‘tirof 
etiladi. Aynan shu holat mulkka bo‗lgan huquqni asosiy bevosita obyekt, sog‗liqni 
esa qo‗shimcha bevosita obyekt sifatida baholashga olib keladi. Ammo qilmishni 
bosqinchilik sifatida baholash uchun qo‗shimcha bevosita obyektga ham zarar 
yetkazilishi yoki unga zarar yetkazishning real xAfvi mavjud bo‗lishi lozim. Agar 
zarar yetkazilmasa yoki zarar yetkazishning real xAfvi mavjud bo‗lmasa qilmishni 
bosqinchilik sifatida kvalifikatsiya qilinishi asossiz hisoblanadi, chunki 
bosqinchilik jinoyati ikki obyektli jinoyat sanaladi. Bunday hollarda sodir etilgan 
qilmish o‗g‗rilik sifatida kvalifikatsiya qilinadi. 
Shunday qilib, qo‗shimcha bevosita obyekt har doim muayyan jinoyat-
huquqiy normada asosiy bevosita obyekt bilan birga ko‗rsatiladi. 
Fakultativ obyekt jinoyat sodir etilishida har doim ham zarar ko‗rmaydi, 
shuningdek unga zarar yetkazilganligi qilmishni kvalifikatsiya qilishga ta‘sir ham 
qilmaydi.