Toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi

 
 
 
 
 
 
 
 
Asosiy jazolar 
deganda faqat yakka o‗zi qo‗llaniladigan hamda jazoning 
asosiy maqsadini amalga oshirishni ko‗zlaydigan jazo tushuniladi.
Qo„shimcha jazo deganda
 
jazoning maqsadiga yanada samarali erishish 
uchun asosiy jazo bilan birga tayinlanadigan jazo tushuniladi.
Aralash turdagi jazo
deganda
 
jinoyat uchun ham asosiy, ayni damda 
qo‗shimcha jazo turi tariqasida tayinlanishi mumkin bo‗lgan jazo tushuniladi. 
Asosiy jazolar mustaqil tarzda tayinlanadi va boshqa jazoga qo‗shilishi ham, 
o‗zaro uyg‗unlikda qo‗llanilishi ham mumkin emas. Qo‗shimcha jazo esa faqat 
asosiy jazoga qo‗shib qo‗llaniladi. Bunda qo‗shimcha jazo o‗z xususiyatiga ko‗ra 
asosiy jazodan og‗ir bo‗lishi mumkin emas, huquqiy cheklashlar mazmuniga ko‗ra 
esa undan farq qilishi lozim. 
Jazoning og‗irligi uni ijtimoiy ong odilona deb qabul qiluvchi doiradagina 
o‗zini oqlaydi. Jinoyat uchun jazo siyosatining haddan tashqari og‗irligi jinoyat 
to‗g‗risidagi qonun hamda uni amalda qo‗llash amaliyotining umumiy 
ogohlantiruvchi samarasini kamaytiradi, Chunki yuqorida zikr etilgan holda 
aholining jinoyat to‗g‗risidagi qonun bilan birdamligi va jinoyatchilikka qarshi 
kurashdan manfaatdorligi kamayadi. Ijtimoiy ongda ―yovuz jinoyatchi‖ obrazi 
o‗rnini ―jabrdiyda jinoyatchi‖ obrazi egallay boshlaydiki, bu, o‗z navbatida, 
jinoyatlarni fosh qilishga va jinoiy jazoning muqarrarligiga salbiy ta‘sir ko‗rsatadi. 
Jazo tayinlashda sud huquqiy ongga amal qilishi lozim. Ijtimoiy ongning 
tarkibiy qismi bo‗lgan huquqiy ong jamiyatda hukm suruvchi falsafiy, iqtisodiy, 
siyosiy, ma‘naviy va huquqiy qarashlar negizida shakllanadi. Odil jamiyat, shu 
jumladan, odamlarning lozim darajadagi xulq-atvori va undan chekinganlik uchun 
javobgarlik haqidagi qarashlar zamirida yuqorida zikr etilgan qarashlar majmui 
yotadi. 
Jinoiy jazolarning turi va miqdoriga to„xtalib o„tamiz. 
Jarima jazosi.
Jarima aybdordan davlat daromadiga pul undirish tarzidagi 
jinoiy jazo bo‗lib, u eng kam oylik ish haqining besh baravaridan olti yuz 
baravarigacha miqdorda belgilanadi. Jarima jazosining mazkur miqdori voyaga 
yetgan shaxslarga nisbatan tayinlanadi. 
Tayinlangan jazoning ijro etilishi jazoning muqarrarligi prinsipini amalga 
oshirishga hamda mahkumni axloqan tarbiyalashga xizmat qiladi. Biroq,