Тошкент давлат юридик институти

3-БОБ. ТОВЛАМАЧИЛИКНИНГ ЮРИДИК ТАҲЛИЛИ


165-модда. Товламачилик


Товламачилик, яъни жабрланувчи ёки унинг яқин кишиларига зўрлик ишлатиш, мулкка шикаст етказиш ёки уни нобуд қилиш ёхуд жабрланувчи учун сир сақланиши лозим бўлган маълумотларни ошкор қилиш билан қўрқитиб ўзгадан мулкни ёки мулкий ҳуқуқни топширишни, мулкий манфаатлар беришни ёхуд мулкий йўсиндаги ҳаракатлар содир этишни талаб қилиш ёхуд жабрланувчини ўз мулки ёки мулкка бўлган ҳуқуқини беришга мажбур қиладиган шароитга солиб қўйиш,-
уч йилдан беш йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади.
Товламачилик:
а) такроран ёки хавфли рецидивист томонидан;
б) кўп миқдорда;
в) бир гуруҳ шахслар томонидан олдиндан тил бириктириб содир этилган бўлса, -
беш йилдан ўн йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади.
Товламачилик:
а) жуда кўп миқдорда;
б) ўта хавфли рецидивист томонидан:
в) уюшган гуруҳ томонидан ёки унинг манфаатларини кўзлаб содир этилган бўлса, -
ўн йилдан ўн беш йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади.


1. Товламачилик ғаразли мақсадда мулкка қарши содир этиладиган жиноятлардан бири бўлиб, бу жиноят давлат томонидан кафолатланган мулк ҳуқуқини бузишдан ташқари, шахснинг шаъни, қадр-қиммати, жабрланувчининг ҳаёти ва соғлигини хавф остида қолдирадиган тажовуз ҳисобланади.
“Товламачиликнинг ижтимоий хавфлилик хусусияти шундаки, нафақат мулкка, балки мулкчилик манфаатларининг мустақил шакли сифатида намоён бўлувчи бошқа (жумладан, мажбурият юкловчи, мерос бўлиб ўтувчи, уй-жой каби) мулкий муносабатларга ҳам тажовуз қилишидан иборат”³².
Товламачиликнинг объекти ўзга шахсларнинг мулки ва мулкий ҳуқуқларини муҳофаза қилишга қаратилган ижтимоий муносабатлар ҳисобланади.
Товламачиликнинг предмети ўзганинг мулки ёки мулкий ҳуқуқи ҳисобланади.
Товламачиликда жиноят содир этаётган шахс томонидан қуйидаги талаблар қўйилади:

• 
  мулкни топшириш;
  
• 
  мулкий ҳуқуқ (акция, вексель)ни топшириш;
  
• 
  мулкий манфаат (шартнома, тилхат) бериш;
  
• 
  мулкий йўсиндаги ҳаракатлар (ишлар бажариш, хизматлар кўрсатиш) содир этиш.