Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

6-§.  Vasiyatnomaning  haqiqiy  emas  deb  topilishi

V asiyatn om a,  bir  tom on lam a  bitim   h isob la n ib ,  u  m eros 

qoldiruvchining shaxsan o'zi tomnidan, vasiyat bo'yicha huquq oluvchining 

roziligisiz  tuziladi.

FKning  1130-moddasiga  asosan,  tegishli  shaklda  tuzilmagan, 

vasiyatnoma  uni  tuzish,  imzolash  va  tasdiqlashning  qonunda  belgilab 

qo'yilgan  tartibi  buzilgan  taqdirda  haqiqiy  emas  deb  topiladi.

Vasiyatnomaning  ayrim  bandlari  haqiqiy  emasligi  uning  qolgan 

qismining  haqiqiyligiga  daxl  qilmaydi.  Vasiyatnoma  to'lig'icha  haqiqiy 

emas  deb  topilgan  hollarda,  ushbu  vasiyatnomaga  binoan  merosdan 

mahrum  bo'lgan  merosxo'r  umumiy  asoslarda  meros  olish  huquqiga  ega 

bo'ladi.

Vasiyatnomani  haqiqiy  emas  deb  topish,  u  bir  tomonlama  bitim 

bo'lganligi sababli, FKning 9-bobida nazarda tutilgan bitimlar to'g'risidagi 

qoidalarga  bo'ysunadi.

Vasiyatnomani haqiqiy emas deb topish haqidagi da’vo arizalar meros 

ochilgan  paytdan  boshlab  3  yil  muddatda  sud  tomonidan  ko'rilib  hal 

qilinadi.

Da’vo  manfaatdor  shaxs  —  merosxo'r,  uning  vakili  yoki  prokuror 

tomonidan  qo'zg'atilishi  mumkin.

FKning 9-bobida 2-paragrafida nazarda tutilgan bitimlarning haqiqiy 

emasligi  to'g'risidagi  qoidalar  vasiyatnoma  tuzishda  ham  amal  qiladi.

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Bu  qoidalar  quyidagilardan  iborat:

1.  Bitimning  qonun  talab  qilgan  shakliga  (FKning  1124-moddasida 

vasiyatnomaning  yozma  shakli  nazarda  tutilgan)  rioya  qilmasligi  (FKning

115-moddasi).

2.  Qonun  hujjatlarining  talablariga  muvofiq  bo‘lmaganligi  (FKning

116-moddasi).

3. O'n to‘rt yoshga to'lmagan shaxslar tomonidan tuzilganligi (FKning

117-moddasi).

4. Muomalaga layoqatsiz deb topilgan shaxslar tomonidan tuzilganligi 

(FKning  119-moddasi).

5.  Muomala  layoqati  cheklangan  fuqarolar  tomonidan  homiylarining 

ruxsatisiz  tuzilganligi  (FKning  120-moddasi).

6.  O'z  harakatining  ahamiyatini  tushuna  olmaydigan  yoki  ularni 

boshqara  olmaydigan  fuqaro  tomonidan  tuzilgan  (FKning  121-moddasi).

7. Jiddiy ahamiyatga ega bo'lgan yanglishish ta’sirida tuzilgan (FKning 

122-moddasi).

8.  Aldash,  zo'rlik,  qo'rqitish  bir  taraf  vakilining  ikkinchi  taraf 

bilan  yomon  kelishuvi  yoki  og‘ir  holatlar  yuz  berishi  ta’sirida  tuzilgan 

(FKning  123-moddasi).

9.  Yuridik  oqibatlar  tug'dirish  niyat  bo'lmagan  holda,  nomigagina 

tuzilgan  (FKning  124-moddasi).

Vasiyatnoma  butunlay  bekor  bo'lgan  taqdirda,  unda  vasiyat  qilib 

qoldirilgan  mulk  boshqa  qonuniy  vorislar  o'rtasida  teng  taqsimlanadi.

Vasiyatnomaning ayrim qismlari haqiqiy emas deb topilgan taqdirda, 

uning shu qismida ko'rsatilgan mulk, qonun bo'yicha vorislikka chaqirilgan 

merosxo'rlar  o'rtasida  teng  bo'linadi.

Shunday qilib bitimlarning haqiqiy bo'lish shartlari, ularning haqiqiy 

emas deb topish tartibi haqidagi FKda nazarda  tutilgan umumiy qoidalar 

vasiyatnomaga  ham  tatbiq  etiladi1.