Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

1.5. Omonat saqlash shartnomasining bekor bo‘lishi
O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksida omonat saqlash 
shartnomasining bekor bo'lishi to'g'risida alohida qoidalar nazarda 
tutilmagan. Biroq omonat shartnomasi to'g'risidagi umumiy qoidalardan 
kelib chiqib quyidagi holatlarda shartnoma bekor bo'lishi mumkinligini 
nazarda tutish mumkin.
- Shartnoma taraflarining kelishuvchi talabi;
- Shartnomada ko'rsatilgan muddatning tugashi bilan;
- Shartnoma shartlarini bajarishdan bosh tortish orqali;
- Shartnoma yoki qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa 
holatlarda.
2-§. O m onat saqlashning alohida turlari
2.1. Lombardda omonat saqlash (shartnomasi)
Fuqarolik kodeksining 894-moddasida lombardda omonat saqlash 
nazarda tutilgan. Unga ko'ra:

---

Lombardda omonat saqlash uchun fuqarolardan shaxsiy iste’molga 
mo'ljallangan ko'char ashyolar qabul qilinishi mumkin.
Ashyoni lombardda omonat saqlash shartnomasi lombard tomonidan 
yuk topshiruvchiga (mijozga) uning nomi yozilgan saqlov pattasi berish 
yo'li bilan rasmiylashtiriladi.
Lombardda omonat saqlash shartnomasiga muvofiq, fuqarolar 
o'zlariga tegishli bo'lgan iste’mol qilinmaydigan ashyolarni haq evaziga 
kelajakda ashyoni, mulkni egasiga qaytarish sharti yoki mulk egasi 
qaytarib olish sharti bilan topshiradi.
Lombard shartnomasi om m aviy xarakterga eta, chunki bu 
shartnomadan qonun hujjatlarida boshqacha hoi qayd qilingan bo'lmasa, 
hamma fuqarolar foydalanish huquqiga ega.
Lombardlar maxsus ruxsatlar asosida faoliyat ko'rsatadilar, ularni 
tashkil qilish hamda bekor qilish tegishli organlar va qonun-qoidalar 
asosida amalga oshiriladi.
Ayrim turdagi ashyolarni lombardlarga qabul qilishda maxsus 
qoidalar tatbiq qilish asosida rasmiylashtiriladi.
Lombardlarga fuqarolar tomonidan ashyolarni topshirish ular o'rtasida 
tuziladigan shartnomalarga asosan amalga oshiriladi, ashyoni topshirish 
vaqtida tegishli kvitansiya (patta) ashyoni topshirgan tarafga beriladi.
Lombardga ashyoni topshirish vaqtida topshirilayotgan narsani 
baholash asosida qabul qilinadi. Topshirilayotgan ashyoni baholash qabul 
qilish vaqtidagi narxlar asosida amalga oshiriladi.
Lombard saqlash uchun qabul qilingan ashyolarni FK 894- 
moddasining uchinchi qismiga muvofiq chiqarilgan narxning to'liq 
summasida o'z hisobidan yuk topshiruvchi foydasiga sug'urtalashi shart.
Lombardlarda ashyolar qonun hujjatlari, shartnomalar va tegishli 
qoidalarga muvofiq aniq belgilangan muddatlar asosida saqlanadi.
Fuqarolik kodeksining 895-moddasiga muvofiq yuk topshiruvchi 
ashyolarni qaytarib olishdan bosh tortgan taqdirda, lombard ularni 
uch oy mobaynida saqlab turishi shart. Bu muddat o'tganidan keyin 
talab qilib olinmagan ashyolar lombard tomonidan Fuqarolik kodeksi 
289-moddasining ettinchi qismida belgilab qo'yilgan tartibda sotilishi 
mumkin.
Ashyolarni sotishdan tushgan puldan saqlash haqi va lombardga 
tegishli boshqa to'lovlar qoplanadi. Pulning qolgan qismi lombard 
tomonidan saqlov pattasining egasiga u taqdim etilganida qaytarib 
beriladi.

---