Toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filali

a)Foydali kazilma bo‘yicha N_eks =
b) ochish jinslari bo‘yicha N_eks =


Hisoblash ishlari.


Foydali qazilma bo‘yicha.
Ekskavatorning texnik ish unumdorligi ( , m³/s) aniqlanadi:
_Pe.tex =


P_sm= P_e.tex * T_sm * K_e =289*12*0,85=2947m³/sm


K_e= =0.90/1.5=0.6
Ekskavatorning ekspluatatsion yillik unumdorligini topamiz:
P_e.g. = P_e.sm =2947*300*2=1768200m³/yil


Koplama jins buyicha.
Ekskvatorlarning ruyxatdagi parki ( , dona):
=




IV. Kar’yer yuklarini tashish.

Kar’yer transporti kon massasi ( qoplama tog‘ jinsi va foydali qazilmalar)in kovdan to‘kish punkitigacha tashishga mo‘ljallangan. U texnologik jarayonda bog‘lovchi zveno xisoblanadi. Konni qazib olish samaradorligi kar’yer trasportiga bog‘liq. Tashish (transport qilish) jarayonining talabliligi o‘ta yuqori bo‘lib, transport va ular bilan bog‘liq yordamchi ishlar umumiy qazib olish xarajatlarini 45⁰ - 50⁰ foizini, ayrim xollarda esa 65 – 70 ishining samaradorligi kar’yer yuk aylanishi bilan tavsiflanadi.Bunda kar’yer yuk aylanishi vaqt biriligi (soat, smena va boshqalar) ichida tashaladigan yuk miqdori (m³ yoki t da ) bilan aniqlanadi.Kar’yerda kon ishlari masshtabda yuk aylanish miqdori bilan aniqlanadi. U qoplama jins, foydali qazilma va xo‘jalik – texnik yuklar xajmlarini tashishdan iborat. Odatda yuk aylanmasi asosiy xajmini qoplama jinslar tashkil etadi.Eng kam ish xajmi xo‘jalik – texnik yuklariga to‘g‘ri keladi. Tashish yo‘nalashi vaqtida barqaror xisoblanuvchi yuk aylanmasi (yoki uning bir qismi) yuk oqimi deb nomlanadi. Kar’yer yuk aylanmasi va aloxida yuk oqimlari kon ishlari rivojlanishi bo‘yicha o‘zgaradi.

Ish prinsipi bo‘yicha transportlar davriy(uzlukli) va uzluksiz turlarga bo‘linadi.Bitta davr davomiyligi, yuklash ishlari davomiyligi , yuk bilan to‘kish punktigacha xarakatlanish vaqti davomiyligi, ag‘darish davomiyligi, yuklash joyigacha xarakatlanish vaqti davomiyligi va sanab o‘tilgan operasiyalar orasidagi uzilishlar davomiyligi yig‘indisidan iborat. Davriy trasportda ( temir yo‘l, avtomobil) yuklash, kon bilan xarakatlanish, ag‘darish va yuksiz xarakatlanish ketma – ket amalga oshiriladi.Uzliksiz xarakatlanuvchi trasnsportda ( konveyr va gidravlik transport) ushbu operasiyalar birgalikda amalga oshiriladi.
Kar’yerlarda kon massasi va xo‘jalik texnik yuklarini tashish uchun xar xil ko‘rinishdagi kar’yer tarnsportlaridan foydalanilib, bunda asosan temir yo‘l avtomobil va konveyer trasportlari ko‘rinishi muayyan sharoit uchun
tanlash qazib olinayotgan tog‘ jinslarining fizika – texnik va kimyoviy xususiyatlarini, foydali qazilma yotish sharoitlari, kar’yer iqlimi, yuk aylanmasi va trasport qilish masofasi yuklash uskunasi turi va ko‘rsatkichlari, kar’yer xizmat qilish muddati va boshqa omillar bo‘yicha aniqlanadi.
Avtomobil trasporti yillik yuk aylanmasi katta bo‘lmagan kar’yerlarda transport qilish masofasi unchalik uzoq bo‘lmaganda qo‘llniladi.Katta kon ko‘tara olish qobilyatiga ega bo‘lgan avtosamasvallarning paydo bo‘lishi kar’yerning yillik yuk aylanmasi 50 – 60 mln tonna va undan yuqori bo‘lganda
ham avtomobil trasporti kon ishlari yuqori jadallikda chuqurlashganda va kovlar surilish tezligi yuqori bo‘lganda samarali xisoblanadi. Avtomobil transportining kamchiligi trasport qilish masofasi oshganda uning samaradorligi pasayishi, iqlim sharoitlariga bog‘liqligi, yuqori kon ko‘tara oluvchi avtosamasvallar tan narxining yuqoriligidir.
Biz ushbu kon sharoiti uchun BelAZ-7519 avtomobilni tanladi.Ushbu avtosamasvalning texnik tavsifi quyida keltirilgan.
4- jadval

№