Toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filali

3.1. Ekskavatorlar ish unumdorligini hisoblash.
Ekskavatorning ish unumdorligini hisoblash uchun eng avval ekskavator turini tanlab olish kerak bo‘ladi. Men EKG 15 ekskavator turini tanladim. Quyida ushbu ekskavatorning texnik tavsifini keltirilgan.
3 – jadval

№	Ko‘rsatkichlar	Qiymatlar
1	Cho‘michning sig‘imi, m^3 ;	15
2	Turgan joyida qamrash radiusi, m;	14.8
3	Maksimal yuklash radiusi,m;	19.9
4	Maksimal qamrash balandligi, m;	12,5
5	Maksimal yuklash balandligi, m;	22.5
6	Maksimal qamrash radiusi, m;	15.6
7	Ekskavatorning og‘irligi,T;	653
8	Yuritgichning o‘rnatilgan quvvati, kVt;	1250
9	Bitta davr davomiyligi (burilish 90^0 burchak ostida bo‘lganda ),sek;	32

Endi tanlab olingan ekskavatorning soatlik texnik unumdorligini xisoblaymiz:

P_e.tex = ( m³/soat)

Bunda, Ye – ekskavator cho‘michining xajmi.T_s.r – ekskavator berilgan zaboydagi ish davri davomiyligi ( sekundda) T_s.r= 37,1sek.

K_e– ekskavasiya koeffisiyenti bo‘lib, quyidagicha aniqlanadi:


K_e=
Bunda, K_n.k – cho‘mich to‘lishini xisobga oluvchi koeffisiyent. K_r.k – tog‘ jinslarining cho‘michda maydalanishini xisobga oluvchi koeffisiyent.K_ening qiymati qazib olinayotgan tog‘ jinsining turi fizik mexanik
xususiyatlaridan kelib chiqqan xolda 0,55 0,95 gacha o‘zgaradi.K_z – zaboy koeffisiyenti bo‘lib yordamchi operasiyalar ta’sirni xisobga oladi va uning qiymati:K_z= 0,85 0,9 ga teng.
Endi ekskavatorning ekspluatasion unumdorligini topamiz:


P_e.sm = P_e.tex.

Bunda, T_sm – smena davomiyligi T_sm=12.K_i.e = ekskavatorning ish vaqtidan foydalanish koeffisiyenti,bu temir yo‘l transportida 0,5 0,65, avtomobil transportida 0,55 0,85.

Ekskavatorning yillik unumdorligi quyidagicha aniqlanadi:


P_e.g= P_e.sm N_d n_sm

Bunda,N_d – ekskavatorning 1 yildagi ish kunlar soni ruda uchastkalarida xam, konni ochish ishlarida xam 365 kunga teng.n_sm = 2 1 sutkadagi smenalar soni.

Berilgan unumdorlikni taminlovchi ekskavatorlar sonini aniqlaymiz: