Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti sharq filologiyasi va tarjimashunoslik fakulteti arab filologiyasi kafedrasi

Kurs ishining maqsad va vazifalari. Adabiyot millat ko’zgusi sanaladi. Adabiyot bilan tanishish asnosida, milllat qanday kunlarni boshidan kechirgani, qaysi davrda qanday mafkura ustuvor bo’lgani, mustamlakachilik ta’siriga tushib qolgan millat qanday kurashgani, shoirlar, yozuvchilar, ziyolilar qanday mafkura, g’oyalarni ilgari surganini bilib olish mumkin. “Tarixni g’oliblar yozadi” degan gap bor. Tarixni yozishda o’z manfaatiga bo’ysundirish kuzatilishi mumkindir, ammo adabiyotni o’zgartirib, asarlarni o’zgartirib, qayta yozib bo’lmaydi. Biz ham arab adabiyoti tarixiga biroz nazar tashlash orqali, qanday bosqichlardan o’tganini, yuksakishdan qoloqlikka qanday tushib qolganini, yangi davrda qanday yo’lni bosib o’tganini bilib olishimiz mumkin.
Kurs ishining obyekti va predmeti. Yuqorida aytib o’tilganidek arab adabiyoti deganda arab xalqlari adabiyotlarining majmui tushuniladi, ya’ni arab adabiyoti ayni bir xalqning ijod mahsuli va mehnati samarasi emas. Uni arab mamlakatlari (hozirgi kunda 23 ta arab mamlakati mavjud) xalqlari yaratganlar va hozir ham yaratmoqdalar. Va shu o’rinda ushbu xalqlarning bu rivojlanish jarayoniga ham qo’shqan hissalari bir xilda emas, tabiiy. Arab adabiyoting paydo bo’lishi, rivojlanish, taraqqiy etish bosqichini o’rganish, har bir davrda adabiyotning asosiy mavzusi, bosh g’oyasini ko’rish, asarlar bilan, yozuvchii-yu shoirlar ijodi ham hayoti bilan tanishish orqali, arab mamlakatlarida turli davrlardagi ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy, madaniy hayot bilan tanishish imkoniyati tug’iladi. Bu yo’lda har bir arab mamlakatining, uning yozuvchilari, shoirlari asarlari bilan yaqindan tanishish, ularni o’rganish, tadqiq qilish samara beradi. Bundan kelib chiqadiki, nafaqat o’rganish uchun berilgan Falastin yozuvchisi Mahmud Darvesh va uning ijod namunasidagi birgina الحزن والغضب she’ri, balki arab adabiyotining qisqacha tarihi, yozuvchi mansub arab diyoridagi adabiyotning ko’rinishi va yozuvchining hayoti va ijodi ham kurs ishining obyekti va predmeti sanaladi.