Toshkent davlat sharqshunoslik instituti

8.2.Xitoyda xalqaro iqtisodiy va texnik hamkorlik masalalari.

1990-yillarning boshlaridayoq, Xitoy yirik partiya va xo‘jalik arboblari hamda yetakchi iqtisodchilari uchun, Xitoy davlatining ekstensiv asosda rivojlanishi, ya’ni tabiiy boyliklardan, sarmoyalar va inson resurslaridan betartib tarzda foydalanishi natijasida, Xitoy keyingi 20-25 yil vaqt mobaynida, o‘zining iqtisodiy qurilishida yangi natijalarga erisha olmasligi ma’lum bo‘ldi. Boshqacha qilib aytganda, Xitoy iqtisodiyoti bir joyda turib, rivojlanmay qolishi ham mumkin edi, chunki aholining iste’moli kundan kunga zamonaviylashib, uning talabi ham ortib bormoqda edi. Xitoy aholisini soni yiliga 12 mln.kishiga ko‘payib, jahon bozorida xitoy tovarlariga raqobatbardoshlik kuchayib bordi. Xitoydagi iqtisodiy o‘sish turining o‘zgarishi natijasida, mamlakatda ekologik inqirozning vujudga kelish xavfini tug‘dirishi, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish lozimligini, ijtimoiy muammolarni sekin asta hal etishni talab qildi.

1992-yilda, Xitoy hukumatining sotsialistik bozor iqtisodiyotiga o‘tish shiori tan olinib, mamlakatda iqtisodiy o‘sishning intensiv turiga bosqichma-bosqich o‘tildi. 1996-yilda, Umum Xitoy Xalq Vakillari Kengashining (UXXVK) 4-sessiyasi 8- chaqirig’ida, XXRning 9- besh yillik (1996-2000 yillarga mo‘ljallangan) ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish rejasi va 2010-yilga qadar istiqbolli rivojlanish dasturi ishlab chiqilib, qabul qilindi. Hozirgi kunda, Xitoyda, 2020-yillarga mo‘ljallangan, uning istiqbolli rejasi ustida faol ish olib borilmoqda. Xitoy Xalq Respublikasining iqtisodiy o‘sish ko‘rsatkichlarini quyidagi jadval 8.2.1.dan ko‘rishimiz mumkin.

Xitoyning 2010-yillarga mo‘ljallangan strategik vazifalari mamlakat qiyofasini tubdan o‘zgartirishga qaratilgandir.Soha mutaxasisslarining fikricha, 2020-yillarga kelib, XXRda industriallashtirish jarayoni hali tugatilmaydi, balki yanayam, yuqori ilmiy texnikaviy darajaga ko‘tarilishi ko‘zda tutilgandir.

Jadval 8.2.1.